۲ برابر شدن قیمت بلیت هواپیما فقط در ۸ ماه/ همه چیز تقصیر گران شدن دلار است؟
در بخش هوایی مانند سایر حوزه‌های حمل‌ونقل به دلایل متعدد مانند تحریم و فرسودگی ناوگان، کمبود بلیت و قیمت بالا بخصوص در ایام پرتقاضا، همیشه معضل بوده است اما از خرداد امسال که بر اساس رأی دیوان عدالت اداری، نرخ‌گذاری بلیت هواپیما توسط ستاد تنظیم بازار متوقف شد، افزایش قیمت و کمبود بلیت بیشتر شده است.
تریبون اقتصاد_تا پیش از رأی دیوان عدالت اداری، ستاد تنظیم بازار با پیشنهاد شورای عالی هواپیمایی قیمت بلیت در مسیرهای داخلی را مصوب و به‌صورت نرخنامه از سوی سازمان هواپیمایی به انجمن شرکت‌های هوایی و ایرلاین‌ها ابلاغ می‌شد. سال گذشته شرکت‌های هوایی با استناد به قانون برنامه پنجم توسعه و موضوع آزادسازی نرخ بلیت هواپیما، از تعیین قیمت مصوب بلیت هواپیما به دیوان عدالت اداری شکایت کردند و با این شکایت، دیوان عدالت اداری خرداد امسال رأی قطعی صادر کرد که ستاد تنظیم بازار مجاز به نرخ‌گذاری در بخش حمل‌ونقل هوایی داخلی نیست.
به گزارش روزنامه ایران، به این ترتیب نرخنامه مصوب که تا خرداد امسال در سایت سازمان هواپیمایی کشوری و انجمن شرکت‌های هوایی بارگذاری شده بود، حذف شد. هر چند شرکت‌های هوایی از آذرماه سال قبل بعد از رأی اولیه دیوان قیمت بلیت را بالا برده بودند اما از خردادماه، با حذف رسمی نرخنامه، قیمت‌ها دوباره بالا رفت.
این در حالی است که پس از آزادسازی قیمت و حذف نرخنامه، انجمن شرکت‌های هوایی از کاهش قیمت بلیت در ایام غیرتعطیل خبر داده بود اما آنچه در حالا حاضر از فروش بلیت هواپیما مشاهده می‌شود، نرخ‌هایی است که در روزهای غیر تعطیل نزدیک به قیمت در روزهای تعطیل است.
نرخ دلار تعیین کننده است
مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، در خصوص افزایش قیمت بلیت هواپیما پس از حذف نرخنامه و قیمت‌های مصوب، گفت: با توجه به اجرای قیمت‌های مصوب در فروش بلیت هواپیما از آغاز کرونا، قیمت‌ها تقریباً نسبت به هزینه افزایشی نداشت و قیمت‌ها در آخرین نرخنامه قیمت واقعی بر اساس هزینه پرواز نبود. وی افزایش قیمت دلار را در افزایش قیمت بلیت هواپیما تعیین کننده دانست و گفت: قیمت دلار در مرکز مبادله به ۶۸ هزار تومان رسیده است و از آنجا که ۷۰ درصد هزینه ایرلاین‌ها وابسته به نرخ ارز است، بنابراین تأثیر افزایش قیمت دلار در قیمت بلیت هواپیما قابل انکار نیست.
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در خصوص کمبود بلیت و مشکلاتی که مردم برای تهیه بلیت دارند، گفت: کمبود بلیت را تأیید نمی‌کنم. در حال حاضر بلیت برای تمام مسیرها در سایت‌های فروش موجود است، حتی آمار نیز این موضوع را نشان می‌دهد. در ۶ ماهه امسال ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار صندلی در پروازهای داخلی در مقابل ۹ میلیون و ۴۵۶ هزار مسافر حمل شده، عرضه شده است. بنا برآمار، ظرفیت خالی در پروازها داریم.
وی گفت: برخی شرکت‌ها که بلیت را به‌صورت فصلی عرضه می‌کنند، در حال حاضر بلیت پروازهای نوروز را ارائه می‌دهند. ما مشکلی برای تأمین تقاضا در نوروز نداریم و قیمت‌ها نیز افزایشی نخواهد بود.
تخلفات آشکار
اما حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی نظری متفاوت با اظهارات دبیر انجمن شرکت‌های هوایی در خصوص کمبود و قیمت بلیت پروازهای داخلی دارد. وی با اشاره به کمبود بلیت در برخی مسیرها گفت: بلیت در مسیرهایی مانند کیش در دسترس متقاضیان قرار نمی‌گیرد و شاهد هستیم که مردم در آژانس‌ها و سایت‌های رسمی برای تهیه بلیت مشکل دارند و نمی‌توانند بلیت را طبق ضوابط بخرند.
وی گفت: ایرلاین‌ها، هواپیما و پروازها را به گونه‌ای مدیریت می‌کنند که باعث می‌شود قیمت بالا بماند. مثلاً به بهانه تعمیرات، نبود قطعه و... هواپیما در آشیانه می‌ماند، وقتی تعطیلی داریم و تقاضا برای پرواز بالا می‌رود، ایرلاین به عرضه بلیت با قیمت بالا اقدام می‌کند و هواپیما از آشیانه خارج می‌شود. در نوروز قیمت‌ها سرسام آور است، تازه با همین قیمت بلیت پیدا نمی‌شود.
پیگیری ما از سازمان هواپیمایی کشور به عنوان سازمان ناظر برعملکرد شرکت‌های هوایی به نتیجه نرسید و پاسخی در خصوص نحوه نظارت این سازمان بر بازار بلیت فروشی و عرضه و تقاضا دریافت نکردیم.
موضوع دیگر در خصوص قیمت فروش بلیت هواپیما و تفاوت آن با قیمت‌های رسمی که شرکت‌ها در سایت‌های خود ارائه کرده‌اند، فروش بلیت به نام کلاس بیزینس یا پریمیوم اکونومی است. قیمت این نوع بلیت حداقل دو برابر قیمت بلیت عادی است. مثلاً در پرواز تهران-مشهد هواپیمایی وارش، قیمت بلیت عادی این مسیر ۳ میلیون ۵۳۳ هزار تومان است و قیمت بلیت پریمیوم اکونومی ۶ میلیون و ۲۸۹ هزار تومان است. در سایت شرکت هواپیمایی ماهان، برای بسیاری از مسیرهای پروازی، ۶ کلاس اکونومی و ۶ کلاس بیزینس تعریف شده است که قیمت بلیت هر کدام از این کلاس‌ها متفاوت است. در پرواز تهران-کیش این شرکت ۸ قیمت متفاوت دیده می‌شود که البته برای قیمت‌های پایین‌تر عملاً بلیتی پیدا نمی‌شود و بلیت‌های موجود عموماً با بالاترین نرخ مصوب شرکت معادل ۵ میلیون و ۳۷۰ هزار تومان است.
ناهمخوانی تعداد ایرلاین‌ها با هواپیماهای فعال
تعداد بالای ایرلاین‌ها یکی از عوامل تأثیرگذاری آنها بر بازار فروش بلیت است. در کشور ۲۳ ایرلاین پروازهای داخلی را انجام می‌دهند. فعالان صنعت هوایی معتقدند سودآوری بالا باعث تأسیس و فعالیت این تعداد ایرلاین است در حالی که تعداد ایرلاین‌ها بالا می‌رود اما کمبود ناوگان همیشه علتی برای مشکلات عرضه بلیت در برابر تقاضا و قیمت بالای بلیت هواپیما است. مقایسه فعالیت ایرلاین‌ها در کشور با کشورهای همسایه برای مثال کشور امارات نشان می‌دهد در این کشور ۵۰۰ هواپیمای فعال در برابر ۶ ایرلاین وجود دارد اما در کشور ما ۲۳ ایرلاین در برابر کمتر از ۱۰۰ هواپیمای فعال وجود دارد. برخی ایرلاین‌ها فقط با یک یا دو هواپیما در اختیار، تأسیس شده‌اند، وقتی هواپیما نیاز به تعمیر پیدا می‌کند، آن شرکت هواپیمای جایگزینی ندارد. بنابراین لغو پروازهای یک شرکت بر کل روند پروازی و عرضه و تقاضا تأثیر می‌گذارد.
حسین پورفرزانه، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با اشاره به حضور ایرلاین‌های متعدد در کشور خاطرنشان کرد: امروز صنعت هوایی کشورمان از حالت بزرگ‌مالکی خارج شده و به خرده مالکی تبدیل شده است.
