چالش‌های صنعت فولاد ایران؛ موانع و راهکارها چیست؟
فولاد ایران با چالش‌های متعددی مواجه است که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به محدودیت‌های تأمین انرژی، مشکلات زیرساختی، تحریم‌ها، نوسانات نرخ ارز و کمبود مواد اولیه اشاره کرد.
تریبون اقتصاد- اخبار فولاد/ صنعت فولاد ایران به‌عنوان یکی از صنایع راهبردی کشور، با چالش‌های متعددی مواجه است که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به محدودیت‌های تأمین انرژی، مشکلات زیرساختی، تحریم‌ها، نوسانات نرخ ارز و کمبود مواد اولیه اشاره کرد.
به گزارش فولادنیوز، این چالش‌ها نه‌تنها بر تولید و صادرات فولاد تأثیرگذار بوده، بلکه موجب افزایش هزینه‌ها و کاهش رقابت‌پذیری این صنعت در بازارهای جهانی شده‌اند.
مهم‌ترین چالش‌های صنعت فولاد ایران
۱. محدودیت‌های انرژی (برق و گاز)
یکی از اساسی‌ترین مشکلات صنعت فولاد، قطعی‌های مکرر برق و گاز است که در فصل‌های گرم و سرد سال، تولید را با اختلال مواجه می‌کند. افزایش مصرف داخلی انرژی و کمبود سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های تولید و توزیع، این مشکل را تشدید کرده است.
۲. تحریم‌ها و مشکلات صادراتی
تحریم‌های بین‌المللی، محدودیت‌های شدیدی بر صادرات فولاد ایران اعمال کرده و دسترسی به بازارهای جهانی را کاهش داده است. همچنین، نقل و انتقالات مالی و تأمین تجهیزات و فناوری‌های به‌روز، تحت تأثیر این محدودیت‌ها قرار دارد.
۳. نوسانات نرخ ارز و هزینه‌های تولید
وابستگی به واردات برخی مواد اولیه و تجهیزات، صنعت فولاد را در برابر نوسانات نرخ ارز آسیب‌پذیر کرده است. افزایش قیمت ارز، موجب بالا رفتن هزینه‌های تولید و کاهش سودآوری تولیدکنندگان شده است.
۴. کمبود مواد اولیه و مشکلات زنجیره تأمین
هرچند ایران دارای ذخایر غنی سنگ‌آهن است، اما برخی محدودیت‌ها در استخراج، فرآوری و حمل‌ونقل، تأمین پایدار مواد اولیه را دشوار کرده است. علاوه بر این، سیاست‌های صادراتی در بخش مواد معدنی نیز بر دسترسی فولادسازان به مواد اولیه تأثیرگذار بوده است.
۵. مشکلات زیرساختی و حمل‌ونقل
ناکارآمدی زیرساخت‌های ریلی و جاده‌ای، هزینه‌های حمل‌ونقل را افزایش داده و رقابت‌پذیری فولاد ایران را در بازارهای داخلی و خارجی کاهش داده است.
راهکارهای پیشنهادی
۱.سرمایه‌گذاری در بهینه‌سازی مصرف انرژی و توسعه نیروگاه‌های اختصاصی برای فولادسازان
۲.توسعه فناوری و استفاده از انرژی‌های جایگزین مانند انرژی خورشیدی و هیدروژن سبز
۳.تقویت روابط تجاری با کشورهای همسایه و بازارهای جدید برای کاهش تأثیر تحریم‌ها
۴.توسعه زیرساخت‌های ریلی و بندری برای کاهش هزینه‌های لجستیکی
۵.افزایش تولید داخلی مواد اولیه و جلوگیری از خام‌فروشی برای حمایت از زنجیره ارزش داخلی
بسته حمایتی دولت برای فولادسازان؛ راهکاری برای توسعه پایدار
برای حمایت از صنعت فولاد و افزایش رقابت‌پذیری آن در بازارهای داخلی و بین‌المللی، دولت باید یک بسته حمایتی جامع ارائه دهد که شامل موارد زیر باشد:
۱. تأمین پایدار انرژی (برق و گاز)
اختصاص سهمیه ویژه انرژی به فولادسازان برای جلوگیری از قطعی‌های مکرر
توسعه نیروگاه‌های اختصاصی برای صنایع فولاد با حمایت مالی و تسهیلات دولتی
ارائه مشوق‌های مالی برای سرمایه‌گذاری در بهینه‌سازی مصرف انرژی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر
۲. تسهیل در تأمین مواد اولیه
کنترل و مدیریت صادرات سنگ‌آهن و گندله برای تأمین نیاز داخلی
حمایت از معادن داخلی و افزایش ظرفیت استخراج و فرآوری مواد اولیه
کاهش تعرفه‌های واردات تجهیزات و فناوری‌های مرتبط با فرآوری مواد معدنی
۳. حمایت مالی و تسهیلات بانکی
اعطای وام‌های کم‌بهره به فولادسازان برای توسعه خطوط تولید و نوسازی تجهیزات
ارائه معافیت‌های مالیاتی برای پروژه‌های توسعه‌ای در صنعت فولاد
حمایت از سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین برای کاهش هزینه‌های تولید
۴. رفع موانع صادراتی و توسعه بازارهای بین‌المللی
رایزنی و انعقاد توافق‌های تجاری با کشورهای هدف برای تسهیل صادرات
ایجاد مشوق‌های صادراتی و کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل برای صادرکنندگان فولاد
حمایت دیپلماتیک برای کاهش اثرات تحریم‌ها بر نقل و انتقالات مالی فولادسازان
۵. بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و لجستیک
توسعه شبکه ریلی و جاده‌ای برای کاهش هزینه‌های حمل مواد اولیه و محصولات فولادی
سرمایه‌گذاری در بنادر و افزایش ظرفیت صادراتی برای تسهیل ارسال محصولات فولادی به بازارهای بین‌المللی
حمایت از راه‌اندازی پایانه‌های اختصاصی صادراتی برای فولادسازان
۶. حمایت از تحقیق و توسعه (R&D) و فناوری‌های نوین
تخصیص بودجه دولتی برای تحقیقات در حوزه فولادهای پیشرفته و تولید کم‌کربن
ارائه مشوق‌های مالیاتی به شرکت‌هایی که در فناوری‌های نوین سرمایه‌گذاری می‌کنند
حمایت از بومی‌سازی تجهیزات و کاهش وابستگی به واردات فناوری
۷. ثبات در سیاست‌گذاری و مقررات‌زدایی
جلوگیری از تصمیمات ناگهانی و نوسانات در تعرفه‌های صادرات و واردات
ایجاد یک نظام شفاف و قابل پیش‌بینی برای قیمت‌گذاری انرژی و مواد اولیه
کاهش بروکراسی در صدور مجوزهای توسعه‌ای و تسریع روند اجرایی پروژه‌ها
اجرای این بسته حمایتی می‌تواند موجب رشد پایدار صنعت فولاد، افزایش تولید، کاهش هزینه‌ها و بهبود جایگاه رقابتی فولاد ایران در سطح جهانی شود.
