آمریکا برای تحریم ایران، باید با چین در بیفتد/ تهران و پکن برای دور زدن ترامپ، همدست می شوند

تریبون اقتصاد_دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری (OFAC) طی بیانیه‌ای ادعایی آورده است: «این شبکه بین‌المللی را به دلیل تسهیل ارسال میلیون‌ها بشکه نفت خام ایران به ارزش صدها میلیون دلار به چین را تحریم می‌کند. چرا که این نفت به نمایندگی از ستاد کل نیروهای مسلح ایران و شرکت تحت تحریم آن ارسال شده است.

به گزارش روزنامه اعتماد، گفتنی است این تحریم‌ها شامل نهادها و افراد در حوزه‌های متعدد، از جمله چین، هند، و امارات و همچنین چندین کشتی می‌شود.» این بیانیه در شرایطی رسانه‌ای شد که دونالد ترامپ رییس‌جمهور ایالات متحده با امضای یادداشت فشار حداکثری، محدودیت‌ها علیه ایران را از سر گرفته و همچنین مدعی است که نمی‌خواهد تهران از آستانه گریز هسته‌ای عبور کند.

رییس‌جمهوری امریکا همزمان با امضای یادداشت اجرایی در پستی در حساب کاربری خود در شبکه اجتمالی (Truth Social)، مدعی شد که می‌خواهد ایران کشوری بزرگ و موفق باشد، اما بدون سلاح‌ های هسته‌ای. مقامات رسمی کشورمان طی واکنشی رسمی اعلام کردند که قصد تسلیم شدن ندارند و همچنین سیاست رسمی کشورمان مبنی بر عدم عبور از گریز هسته‌ای همچنان برقرار است.

عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان در واکنش به این ادعا خاطرنشان کرد: «اگر ایالات متحده فقط خواهان ایران بدون سلاح هسته‌ای باشد، این امر قابل دستیابی است و کار دشواری نیست.» همزمان محمد اسلامی رییس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: «ما اعلام کرده‌ایم که به دنبال سلاح‌های هسته‌ای نیستیم و نخواهیم بود و همچنان با نهاد پادمانی نیز در ارتباط هستیم.»

بازگشت ماشه؟

در این راستا وب‌سایت الجزیره با انتشار گزارشی آورده است که پس از سال‌ها واکنش به ماجراجویی‌های خرابکارانه اسراییل در تاسیسات هسته‌ای ایران و همچنین صدور قطعنامه‌های متعددی که با حمایت غرب و توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تایید شورای حکام این نهاد رسیده، تهران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا 60 درصد است که به باور ناظران تنها یک گام فنی کوتاه باقی است تا این میزان به بالای 90درصد برسد. این در حالی است که به ادعای نهاد نظارت هسته‌ای جهانی و نهادهای اطلاعاتی غربی، ایران همچنین به اندازه کافی مواد شکافت ‌پذیر برای عبور از آستانه گریز هسته‌ای دارد، اما هیچ گامی برای تغییر دکترین هسته‌ای برنداشته است .

این ادعاها در شرایطی مطرح شد که ماه گذشته، دیپلمات‌های ایرانی در دور دوم رایزنی با کشورهای اروپایی پشت میز مذاکره نشستند که البته به نظر می‌رسد هدف از این گفت‌وگوها رسیدن به درکی مشترک درباره مساله هسته‌ای و مسائل دیگر بود و البته هر دو طرف توافق کردند که به زودی دور جدید رایزنی‌ها را در آینده آغاز کنند. در ادامه گزارش الجزیره آمده است، تحریم‌های گسترده‌ای که در دولت اول ترامپ وضع شد، هرچند که به نتایج مورد نظر دولت وقت ایالات متحده منتج نشد اما تاحدودی اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار داد به گونه‌ای که حتی در دوران پاندمی 19‌-COVIDنیز از میزان این محدودیت‌ها کاسته نشد. در همان زمان نیز کشورهای اروپایی نتوانستند ساز و کار جدید را بدون حضور ایالات متحده در قبال ایران دنبال کنند و مکانیسم اینستکس نیز به همین دلیل به بن بست خورد.

با پیروزی بایدن در انتخابات 2020، او نیز تحریم‌ها را افزایش داد، اما به‌طور مداوم از سوی رقبای جمهوری‌خواه خود به کم‌کاری در اجرای محدودیت‌ها متهم شد، چرا که ظاهرا در حال انجام مذاکرات غیرمستقیم برای احیای برجام بود.به گزارش الجزیره اکنون اما دونالد ترامپ در شرایطی مجددا به کاخ سفید بازگشته که در مهمترین اتفاق سال پیش رو یکی از بندهای اصلی توافق که به«بند غروب» معروف است، در اکتبر 2025 منقضی می‌شود و چنانچه رایزنی‌های تهران و تروییکای اروپایی در مدت زمان باقی مانده منتج به نتایجی نشود، احتمالا اتحادیه اروپا تحت فشارهای ایالات متحده، تحریم‌ های سازمان ملل رابا فعال‌سازی مکانیزم بازگشت فوری یا اسنپ‌بک (snapback) مجددا به حالت اجرایی در می‌آورد.

این در حالی است که اقتصاد ایران پس از کاهش تحریم‌ها و به ‌دنبال توافق هسته‌ای تا حدودی تثبیت شده بود اما اکنون به‌دلیل تحریم‌ها به مدت چندین سال درگیر بحران‌هایی است.

همزمان نیز نشریه فارن پالسی طی انتشار یادداشتی مدعی است در بازه زمانی کنونی نیز ترامپ در شرایطی سیاست موسوم به فشارحداکثری در قبال ایران را کلید زده که در دولت اولش نتوانست آن‌گونه که باید تهران را تحت فشار این رویکرد تهاجمی خود قرار دهد.

گفتنی است اکنون نیز به نظر می‌رسد تیم ترامپ مصمم است میلیاردها دلار دیگر از منابع مالی ایران را از طریق اجرای سخت‌گیرانه تحریم‌های واشنگتن و وضع عناوین جدید کاهش دهد.

ناظران نیز در این زمینه مدعی‌اند این رویکرد تهاجمی ایالات متحده احتمالا با هدف مختل کردن راه‌های دور زدن تحریم توسط ایران اعمال خواهد شد. این درحالی است که به ادعای الجزیره ،واشنگتن احتمالا همزمان تشدید فشارها بر چین را دنبال خواهد کرد چرا که این کشور سال‌هاست همچنان به عنوان بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران باقی مانده است. به نظر می‌رسد ترامپ آماده است تا جنگ تجاری دیگری را با پکن آغاز کند.

چین؛ چالش جدی ترامپ!

ایران یکی از بزرگ‌ترین ذخایر نفتی در جهان را دارد و یکی از اعضای بنیان‌گذار سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) است که نماینده برخی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت جهان می‌باشد. گروهی از تحلیلگران بر این باورند که تلاش‌های ترامپ برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران به واسطه رویکرد تهاجمی رییس‌جمهوری در قبال با چین احتمالا هم دشوار خواهد بود و هم زمان بر. از همین رو به نظر می‌رسد رییس‌جمهور امریکا فارغ از هشدارهای ادعایی قادر نخواهد بود تا تهدیدات خود دراین باره را اجرایی کند مگر آنکه بتواند با پکن در باب اختلاف‌های پیش رو و مشخصا جنگ تعرفه‌ها به اتفاق نظر دست یابد. به ادعای فارن پالسی، توسل ترامپ به این اهرم به دلایل متعددی مشکل ساز است چرا که صادرات کنونی نفت به میزان حدود 1.7 میلیون بشکه در روز است که بیش از 90 درصد آن به چین می‌رسد.

دستور اخیر ترامپ مبنی بر اعمال فشار حداکثری علیه ایران تنها یک هدف دارد و آن تحت تاثیر قرار دادن صادرات نفت تهران است که امروز با توسل به راه‌های مختلف‌آن را صادر می‌کند. اما به نظر می‌رسد آنچه در یادداشت اجرایی امضا شده توسط ترامپ بدان اشاره شده نشان از فشار جدی ندارد و حتی در باب محدودیت‌ها تنوعی تعریف نشده است.

در این راستا گریگوری برو، کارشناس نفت و ایران در گروه اوراسیا، در گفت‌وگو با فارن پالسی مدعی شد: «تا زمانی که این دستور بر تحریم‌های جدید و خلاقانه با هدف محدود کردن صادرات نفت به چین تاکیدی نداشته باشد، وزن زیادی ندارد و نتیجه‌ای به دنبال نخواهد داشت.».

با این حال اما به ادعای این نشریه دولت ترامپ اهرم‌های زیادی دراختیار دارد تا توانایی ایران برای کسب درآمد از فروش نفت و حمایت تهران از گروه‌های مقاومت را تحت تاثیر قرار داده و همچنین ساخت و نگهداری سانتریفیوژهای برای غنی‌سازی اورانیوم جهت عبور از آستانه گریز هسته‌ای را تحت تاثیر قرار دهد. جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته‌ای و نفوذ منطقه‌ای تهران از مهم‌ترین اولویت‌های ادعایی ترامپ است.

همزمان نیز متیو رید، معاون رییس فارین ریپورز، شرکت مشاوره انرژی مستقر در واشنگتن، در این باره در مصاحبه‌ای با نشریه فارن پالسی مدعی شد:« برای کاهش صادرات نفت ایران، باید شبکه گسترده‌تری تعریف و نهادهای بیشتری را که در این تجارت دخیل هستند تحریم کرد.

این کار را می‌توان با استفاده از اختیارات گسترده‌ای مانند قانون کشتیرانی، که جو بایدن رییس‌جمهور سابق ایالات متحده از انجامش امتناع کرد، محقق ساخت.»به ادعای فارن پالسی، صدها نفتکش، حدود 250 یا بیشتر، وجود دارند که برای ایران مانند ناوگان سایه روسیه عمل می‌کنند و برای دور زدن تحریم‌های ایالات متحده آماده هستند. به گونه‌ای که اخیرا نیز نقل و انتقال نفت ایران از کشتی‌ های بزرگ به کشتی‌های کوچک‌تر انجام می‌شود که از طریق رادارهای پیشرفته مدیریت می‌شوند.

به گزارش الجزیره اما شرایط کنونی به گونه‌ای است که وقتی صحبت از تحریم ایران به میان می‌آید، مشکلی بزرگ‌تر وجود دارد و آن چین است چرا که به واقع پالایشگاه‌های مستقل و تحت فشار مالی پکن، خریداران اصلی نفت خام ایران هستند.

بر این اساس ترامپ به واسطه جنگ تجاری با چین، علاوه بر جنگی که پنج سال پیش آغاز کرد و همچنین تعرفه‌هایی که درآخر هفته گذشته برصادرات این کشور اعمال کرد، دولت جدید ایالات‌ متحده را با چالشی بزرگ روبه‌رو خواهد کرد. حال سوال مهمی که پیش روی ناظران قرار دارد این است چگونه می‌توان با دشمن شماره 3 بدون خشمگین کردن دشمن شماره یک، دست و پنچه نرم کرد؟ تحلیلگران در این زمینه بر این باورند این موضوع در این باره به مثابه بحث در باب کلیشه‌ها است، اما تحریم‌ها واقعا بسان یک بازی موش و گربه است.