قمار پوتین در بازار انرژی؛ گازپروم در برابر رقبا تسلیم می‌شود/ روس‌ها قافیه را به قطر و آمریکا باختند؟

با این همه، ترامپ مدعی است که نمی‌خواهد به این سیاست متوسل شود؛ چرا که خواهان صلح است. شبکه خطوط لوله روسیه که ماشین جنگی پوتین به آن وابسته است، بیش از ۴۰ سال برای تامین نفت غرب و مرکز اروپا طراحی شده بود. اما این شریان‌ها فعلا خشک شده‌اند؛ چرا که فروش گازپروم از طریق خط لوله اورنگوی-پوماری-اوژهورود در دسامبر سال گذشته متوقف شد.

با بسته شدن خطوط لوله نورد استریم و یامال، تنها مسیر باقی‌مانده برای انتقال گاز روسیه به اروپا از طریق ترکیه و با استفاده از خطوط لوله ترک‌استریم و بلو استریم در زیر دریای سیاه است. صادرات گاز گازپروم به اروپا از طریق خط لوله ۷۵ درصد کاهش یافته است و خطوط لوله جدیدی که برای تامین انرژی مورد نیاز چین و آسیا در حال توسعه هستند، نمی‌توانند این کاهش را جبران کنند. حتی بلندپروازانه‌ترین پروژه‌های در نظر گرفته شده برای انتقال گاز به شرق هم به نیمی از اوج صادرات سالانه ۱۸۰ میلیارد مترمکعبی گذشته نخواهند رسید.

وقتی قطر و آمریکا جای خالی روس‌ها را پر می‌کنند

آنهرد در ادامه یادداشت خود آورده است: مسکو انتظار داشت که پیروزی در اوکراین سریع باشد و در نتیجه، تجارت گاز فقط دچار یک وقفه موقتی شود، این همان سناریویی بود که در زمان الحاق کریمه در سال ۲۰۱۴ رخ داد. بدون شک روسیه تصور می‌کرد که صادرات گاز به اروپا به‌سرعت به حالت عادی باز خواهد گشت. این محاسبه کاملا بی‌اساس نبود، زیرا تا ژانویه امسال، برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا همچنان درباره از سرگیری خرید گاز روسیه در صورت دستیابی به آتش‌بس بحث می‌کردند.

اما با گذشت زمان، جایگاه روسیه به‌عنوان یکی از تامین کنندگان اصلی انرژی اروپا به‌تدریج تضعیف شده و تأخیر پوتین در پذیرش آتش‌بس ممکن است یک اشتباه محاسباتی باشد. در همین حال، رقبای گازپروم مانند نوواتک همچنان گاز طبیعی مایع (LNG) را به اروپا عرضه می‌کنند، گاهی حتی در مقادیر بیشتر از گذشته. با این حال، بازار گاز طبیعی در آستانه اشباع قرار دارد، زیرا ظرفیت تولید در ایالات متحده و قطر به‌شدت در حال افزایش است.

این روند ممکن است دو تا سه سال طول بکشد تا به‌طور کامل تحقق یابد، اما در نهایت، موقعیت روسیه را به‌عنوان یک صادرکننده انرژی به‌ شدت تضعیف خواهد کرد. اشباع بازار گاز برای پوتین یک معضل بزرگ خواهد بود و اگر قیمت گاز و نفت به دلیل تولید بیش از حد جهانی سقوط کند، اروپایی‌ها حتی راحت‌تر می‌توانند جایگزین‌هایی برای انرژی روسیه پیدا کنند.

این مسئله مشکلات سیاست‌های انرژی اتحادیه اروپا را حل نخواهد کرد، اما قطعاً موضع آن را در برابر روسیه تقویت می‌کند. با فرض اینکه کرملین از این شرایط آگاه باشد، می‌توان انتظار داشت که روس‌ها همچنان مذاکرات برای آتش بس را طولانی کنند. مسکو تاکنون خوش‌شانس بوده که اروپا از انرژی هسته‌ای و روش استخراج گاز شیل (Fracking) به‌عنوان منابع انرژی قابل‌اطمینان صرف‌نظر کرده است.

در عوض، اتحادیه اروپا منتظر مانده تا منابع گازی سایر کشورها به بازار عرضه شوند. قیمت‌های بالای ناشی از این تاخیر، تولید گاز مایع طبیعی در ایالات متحده و خاورمیانه را به حدی افزایش داده که ممکن است دیگر جایی برای بازگشت روسیه به بازار باقی نماند. با ادامه مذاکرات آتش‌بس، پوتین بدون شک وضعیت متزلزل صنعت نفت و گاز روسیه را ارزیابی خواهد کرد.