واکنش حسن روحانی به تحولات سوریه

رئیس دولت تدبیر و امید با اشاره به وقایع اخیر سوریه گفت: آنچه در سوریه رخ داد، ماه‌ها قبل برنامه‌ریزی شده بود و برنامه دو یا سه هفته نبود. واقعیت آن است که در جنگ سوریه علیه داعش و تروریست‌ها، عملیات ناقص تمام شد. روزی که جنگ متوقف شد، عده‌ای از تروریست‌ها فرار کرده بودند و از سوریه خارج شده بودند و عده زیادی هم در منطقه ادلب جمع شدند. همان موقع این بحث مطرح بود که باید در ادلب علیه داعش و سایر تروریست‌ها عملیات انجام شود، ولی ترکیه خیلی مصر بود که به ادلب نباید حمله شود و در نهایت روس‌ها را هم به نحوی راضی کردند. وقتی روس‌ها عقب‌نشینی کردند، دولت بشار اسد هم از عملیات ادلب عقب‌نشینی کرد. ترک‌ها به طور مداوم به گروه‌های باقی‌مانده از داعش، جبهةالنصرة و تحریرالشام از لحاظ آموزش، تجهیزات و اطلاعات کمک می‌کردند. شرایط روسیه هم در سال‌های اخیر کاملاً فرق کرده است و گرفتار جنگ اوکراین شدند. مستشاران نظامی ایران هم قرار نبود برای همیشه در سوریه بمانند. شرایط منطقه هم ملتهب شد و فرصت مناسبی برای ترکیه و اسرائیل و آمریکا فراهم آمد.

روحانی افزود: در وقایع اخیر، روس‌ها نسبت به سوریه یا غافل شدند یا به دلیل شرایط جنگ اوکراین، سوریه را رها کردند. ترکیه، آمریکا، اسرائیل و قطر از این موقعیت استفاده کردند، برخی کشورهای عربی دیگر هم کنار آن‌ها قرار گرفتند و وضع جدید در سوریه پیش آمد. امروز بخشی از سوریه در کنترل آمریکایی‌هاست، بخشی از سوریه در کنترل کردهاست، بخشی دست ترکیه است، اسرائیلی‌ها هم منطقه قنیطره را اشغال کرده‌اند و بخش غربی و مرکزی هم در اختیار مسلحین است که دمشق را هم در اختیار دارند. در حال حاضر اسرائیل در وهله اول و ترکیه در درجه دوم حداکثر استفاده را از وضعیت فعلی سوریه می‌کنند. در هفته‌های اخیر تمام توان نظامی سوریه توسط اسرائیل منهدم شده است و متأسفانه مسلحین و ترکیه عکس‌العمل مناسبی در برابر اسرائیل نداشتند. برای بازسازی ارتش و نیروهای مسلح سوریه نیاز به سال‌ها زمان است. اینکه آینده سوریه چه خواهد شد، بسیار پیچیده و مبهم است، چون تحریرالشام و القاعده و داعش ماهیت یکسانی دارند. این چهره دموکراتیک‌ فعلی تحریرالشام موقتی است و سوریه روزهای سختی را در پیش خواهد داشت. لبخند ترکیه هم بلندمدت نخواهد بود. اما خطر بزرگتر آنکه سوریه بار دیگر محل حضور داعش و القاعده شود و شاید فردا لبنان را هم تهدید کنند و بعد عراق را. آرزوی تروریست‌ها بازگشت به شرایط سال ۹۳ است.

رئیس‌جمهور ایران در دوره‌های یازدهم و دوازدهم درباره انتخاب مجدد دونالد ترامپ در آمریکا گفت: ما تجربه ۴ سال مقابله با ترامپ را داریم. او برخلاف اینکه به ظاهر به نظر می‌رسد که ناگهان و یکباره تصمیم می‌گیرد، اما در واقع با تیمش حساب‌شده کار می‌کنند. او در سال ۹۶ می‌خواست از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه برجام وارد عمل شود و بتواند تخلفی از ما بگیرد که نتوانست بهانه‌ای به دست آورد و در این راه موفق نشد. حوادثی که در ایران رخ داد نیز ترامپ را بیشتر تحریک کرد، یکی از آن‌ها وقایع دی ۹۶ در مشهد بود که بعد به سراسر کشور سرایت کرد. اسرائیل هم بهانه نوعی نمایش از فعالیت هسته‌ای ایران به دست آورد که آن هم بی‌تأثیر نبود. اسرائیل و تندروهای آمریکا و ارتجاع منطقه هم از ابتدا ترامپ را تحریک می‌کردند و لذا در اردیبهشت ۹۷ از برجام خارج شد.

او در ادامه اظهار داشت: ترامپ وقتی از برجام خارج شد مشاور امنیت ملی آمریکا اعلام کرد که جمهوری اسلامی جشن ۲۲ بهمن را نخواهد دید. معلوم بود به غیر از خروج آمریکا از برجام، مسائل دیگری هم مدنظر داشتند. در همان سال در دیداری که با ولادیمیر پوتین داشتم او برای من توضیح داد که آمریکا فکر می‌کرد به محض اینکه از برجام خارج شود ایران هم بلافاصله از برجام خارج می‌شود. روشن بود که اگر ما از برجام خارج می‌شدیم، کل برجام فرو می‌ریخت. پوتین گفت وقتی شما خارج نشدید و به ۱+۴ مهلتی دادید، ترامپ کاملاً گیج شد چون برنامه‌اش به‌هم خورد. پوتین گفت من از هوشمندی شما دچار تعجب شدم، چون قرار بود او خارج شود و سپس شما خارج شوید و برجام از بین برود و تمام قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران برگردد. این بود که گفتند ایران جشن ۲۲ بهمن را دیگر نخواهد دید. پوتین گفت اگرچه اول ترامپ خارج شده بود، اما اگر شما خارج می‌شدید، هیچ کس در دنیا نمی‌گفت اول چه کسی از برجام خارج شده است. همه می‌گفتند تقصیر ایران بوده، ایران که خارج می‌شد، برجام کلاً از بین رفت و همه چیز به گردن شما می‌افتاد.

 روحانی درباره اقدامات ایران پس از خروج ترامپ از برجام تصریح کرد: نظام و دولت تدبیر و امید بسیار حساب‌شده عمل کردند، مهلتی به ۱+۴ برای جبران داده شد و در سال اول فعالیت سیاسی گسترده‌ای در مقابله با ترامپ انجام دادیم که باعث شد کلاً اروپا در برابر ترامپ موضع‌گیری کند که این فاصله بین آمریکا و اروپا در تاریخ کم‌سابقه بود. از سال دوم هم کاهش تعهدات برجامی را شروع کردیم. از اردیبهشت ۹۸ کاهش تعهدات را شروع کردیم تا دی ۹۸ در ۵ مرحله، که در مرحله آخر تمام تعهدات برجامی را کنار گذاشتیم. در دی ۹۸ که گفتم دیگر از کلیه تعهدات برجامی خارج شدیم، همان شب آقای مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه تماس گرفت و گفت یعنی برجام تمام شد؟ گفتم نه، ما اعلام کرده‌ایم که به محض اینکه شما به تعهدات برجامی برگردید بلافاصله ما هم برمی‌گردیم. در طول سال‌های ۹۷ تا ۹۹ در هر مقطعی که ترامپ تلاش کرد علیه ایران اقدامی در سازمان ملل انجام دهد، شکست خورد. دو بار در شورای امنیت خواست علیه ایران قطعنامه‌ای تصویب کند که هر دو بار شکست مفتضحانه‌ای خورد. حتی در سال ۹۷ که جلسه شورای امنیت به ریاست خودش تشکیل داد، هیچ دولتی از او حمایت نکرد و تنها ماند. دولت تدبیر و امید، وزارت خارجه و شخص دکتر ظریف، کار بسیار بزرگی انجام دادند. تقریباً توطئه‌های ترامپ یکی بعد از دیگری شکست خورد و در این فرصت تحریم تسلیحاتی و موشکی برداشته شد. او نتوانست از اسنپ‌بک استفاده کند و لذا تحریم‌های سازمان ملل هم برنگشت. اگر در چند ماه آینده بتوانیم تا مهر ۱۴۰۴ برجام را با تدبیر لازم حفظ کنیم، کار بزرگی انجام گرفته است.

رئیس دولت تدبیر و امید در بخش دیگری از سخنان خود بر ضرورت تصحیح و تکمیل استراتژی‌های قبلی نظام تأکید کرد و اظهار داشت: استراتژی جامد و خشک معنا ندارد، استراتژی باید در زمان لازم تغییر کند. به فرض که استراتژی ما از ابتدا بسیار دقیق هم طراحی شده باشد، باید به موقع تغییرات لازم را در استراتژی وابسته به شرایط زمانی و مکانی انجام دهیم، چنانکه حضرت امام(ره) حتی در فقه هم اجتهاد با توجه به زمان و مکان را مطرح کردند. اگر استراتژی‌مان را به موقع تغییر ندهیم و تصحیح و تکمیل نکنیم، در آینده نزدیک دچار مشکل خواهیم شد.

روحانی در ادامه گفت: با توجه به شرایط حساس منطقه‌ای و بین‌المللی نباید بهانه‌ای به دست دشمنان داد. حرف‌هایی که این روزها توسط برخی افراد گفته می‌شود که دکترین هسته‌ای ایران تغییر خواهد کرد، همان چیزی است که تندروهای آمریکا و اسرائیل می‌خواهند تا زمینه را برای جنگ آماده کنند و به افکار عمومی دنیا بگویند اگر ما درباره ایران وارد عملیات نظامی نشویم، آن‌ها فقط چند روز با بمب اتمی فاصله خواهند داشت. متأسفانه افراد ناآگاه در رسانه‌ها و حتی در صداوسیما حرف‌هایی می‌زنند که در این مقطع به ضرر ماست و به دست دشمنان بهانه می‌دهد.

روحانی در بخش پایانی سخنان خود به شرایط داخلی کشور اشاره کرد و گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر سرمایه اجتماعی و انسجام ملی تضعیف شده است و حتی زمان انتخابات که باید ایام نشاط ملی و تقویت انسجام ملی باشد به دلایلی که همه می‌دانید تبدیل به روزهای ضعف سرمایه اجتماعی می‌شود. انتخابات‌هایی که از سال ۱۴۰۰ به بعد برگزار شد نشان داد که ما در داخل دچار مشکل شده‌ایم. در انتخابات اخیر هم شرایط خوب نبود. در دور اول که ۴۰ درصد شرکت کردند، در دور دوم هم چون یک طرف آقای پزشکیان بود و طرف دیگر فردی بود که بسیاری از مردم نسبت به او احساس خطر می‌کردند، شرکت‌کنندگان به ۵۰ درصد رسید. الان هم مسائلی مطرح است که انشقاق و اختلاف اجتماعی را بیشتر می‌کند. حوادث ۱۴۰۱ با برخورد با یک خانم بر سر حجاب آغاز شد؛ حالا هم دومرتبه برگشتند به همان موضوع. مصوبه مجلس درباره عفاف و حجاب را که متأسفانه شورای نگهبان هم تأیید کرده است، وقتی می‌خوانیم دچار حیرت می‌شویم. این مصوبه نه با قانون اساسی منطبق است و نه با عدالت و نه با قرآن و فرهنگ اسلام و نه با توصیه‌های مکرر مراجع عظام تقلید. قرآن حجاب را به عنوان وسیله‌ای برای امنیت خانم‌ها می‌داند ولی متأسفانه عده‌ای مسأله حجاب را به عنوان چماق می‌بینند.

رئیس‌جمهور ایران در دولت‌های یازدهم و دوازدهم تأکید کرد: باید برای سلامتی و توفیق روزافزون مقام معظم رهبری دعا کنیم که تا اینجا تدبیر ایشان مانع جنگ و درگیری شده است. باید به آقای دکتر پزشکیان و دولت هم کمک کنیم، چون شرایط بسیار حساس است. بی‌تردید قدرت اصلی ما مردم هستند. در برابر توطئه‌های فراوان منطقه‌ای و بین‌المللی جز انسجام داخلی و وحدت ملی و جذب آن‌هایی که با نظام فاصله گرفته‌اند، راه دیگری نداریم. متأسفانه انتخابات‌های اخیر برخی از مسئولین را بیدار نکرده و هنوز عده‌ای‌ همان راه غلط گذشته را ادامه می‌دهند.