آرژانتین پس از ۱۵ سال به ثبات مالی رسید؛ دستاورد بودجه‌ای میلی
در حالی‌که شوک‌درمانی میلی رکود اقتصادی در نیمه اول سال را عمیق‌تر کرد، اقتصاد آرژانتین در سه‌ماه سوم سال۲۰۲۴ رشد کرد.
تریبون اقتصاد، اصلاحات اقتصادی خاویر میلی، رئیس‌جمهور لیبرتارین آرژانتین موجب شد تا این کشور برای نخستین‌بار از سال۲۰۰۹ به مازاد بودجه‌ای به میزان ۱.۷۶تریلیون پزو دست یابد. این مبلغ معادل ۱.۸ درصد تولید ناخالص داخلی آرژانتین بدون در نظر گرفتن بدهی‌ها و ۰.۳ درصد تولید ناخالص داخلی آرژانتین با احتساب بدهی‌های این کشور است. دولت میلی در سال۲۰۲۴ با کاهش هزینه‌های دولت توانست در مسیر از بین بردن یکی از اصلی‌ترین ریشه‌های تورم این کشور یعنی کسری بودجه دست یابد.
به گزارش دنیای اقتصاد، با وجود کسری مالی آرژانتین در ماه دسامبر، این کشور توانست در سال۲۰۲۴ به مازاد بودجه دست یابد. در نتیجه کاهش هزینه‌های دولت در یک‌سال گذشته تورم نقطه به نقطه این کشور بیش از ۱۳۶واحد درصد نسبت به ابتدای سال گذشته کاهش یافت. با وجود آنکه اقدامات ریاضتی می‌تواند در برخی موارد ناخوشایند باشد، با این حال کاهش چشم‌گیر تورم و ایجاد ثبات نسبی در فضای اقتصاد کلان آرژانتین موجب شده است مردم نسبت به آینده اقتصاد آرژانتین خوش‌بین باشند و میلی به‌عنوان رهبر این اصلاحات محبوبیت خود را در میان مردم حفظ کند.
روز گذشته لوئیس کاپوتو، وزیر اقتصاد آرژانتین در پیامی در شبکه اجتماعی x نوشت: « دیگر در آرژانتین کسری وجود ندارد.» آرژانتین به‌عنوان دومین کشور بزرگ آمریکای جنوبی توانست در سال۲۰۲۴ مازاد بودجه‌ای معادل ۱.۸درصد تولید ناخالص داخلی خود را ثبت کرد. البته پس از احتساب تعهدات بهره‌ای، مازاد بودجه‌ای آرژانتین در سال گذشته معادل ۰.۳درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است. این اتفاق یعنی خروج از بحران کسری بودجه و دستیابی به مازاد بودجه پس از ۱۵سال محقق شده است.
نگاهی به تاریخ اقتصاد آرژانتین نشان می‌دهد که در دهه‌های متمادی کسری بودجه مزمن و بدهی‌های بالا از مهم‌ترین ویژگی‌های اقتصاد این کشور بوده‌اند. به زبان ساده دولتهای مختلف در این کشور مخارج بیشتری نسبت به منابع مالی خود داشته‌اند. همین مساله نیز موجب می‌شد تا دولتهای مختلف برای تامین هزینه‌های خود دست به اقدامات تورم‌زایی مانند استقراض از بانک مرکزی خود و ایجاد بدهی‌های خارجی بزنند.
نتیجه این اقدامات دولت‌ها تورم‌ها بالا و در بسیاری از سال‌ها ابر تورم در این کشور بود. از آنجا که افزایش تورم قدرت اقتصادی شهروندان یک کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد، دولت‌ها اقدام به اعطای یارانه‌های مختلف می‌کردند. تاثیر این یارانه‌ها در مدت زمان کوتاهی توسط تورم درو می‌شد؛ اما بار مالی آن بر بودجه باقی می‌ماند و بر کسری بودجه دامن می‌زد.
خاویر میلی، اقتصاددان و رئیس‌جمهور لیبرتارین آرژانتین به محض آغاز به کار خود به‌عنوان رئیس‌جمهور این کشور، ریشه تورم‌های بالای کشور یعنی کسری بودجه را مورد هدف قرار داد. درواقع میلی تلاش کرد تا از طرق مختلفی از هزینه‌های دولت بکاهد. این اقدامات شامل تعطیلی نیمی از وزارتخانه، توقف اعطای بسیاری از یارانه‌ها، ملزم کردن دولتهای محلی به کاهش هزینه‌های خود و دستیابی به مازاد بودجه در نهادهای مذکور و در نهایت متوقف کردن بسیاری از پروژه‌های عمرانی بود.
در واقع دولت با کاهش همزمان مخارجی که در راستای تامین منافع خود بود و مخارجی که شهروندان آرژانتینی از آن منتفع می‌شدند توانست خود را از بحران کسری بودجه برهاند. کاهش هزینه‌های دولت موجب شد تا سرعت افزایش تورم نیز در این کشور به مرور کاهش یابد.
برای مثال در نخستین ماهی که میلی دست به اصلاحات اقتصادی زد، یعنی دسامبر سال گذشته، تورم ماهانه به‌صورت چشمگیری جهش یافت و به ۲۵.۵ درصد رسید. در همین ماه تورم نقطه به نقطه نیز معادل ۲۱۱ درصد بود. با این حال با گذشت زمان تورم در روند نزولی قرار گرفت و در نهایت در دسامبر سال جاری تورم نقطه به نقطه ۱۱۸ درصد و تورم ماهانه رقم ۲.۷ درصد را ثبت کرد. این مساله یعنی کاهش تورم که به‌صورت مستقیمی زندگی مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد در محبوبیت دولت میلی موثر بوده است.
محبوبیت با طعم ریاضت اقتصادی
می‌توان گفت که اصلاحات ساختاری اقتصاد در برخی موارد می‌تواند به‌صورت کوتاه‌مدت نتایج ناخوشایندی برای شهروندان یک کشور به‌وجود بیاورد. در واقع زمانی که اقتصاد کلان یک کشور به دلایل مختلفی در شرایطی بحرانی قرار می‌گیرد، ممکن است به پادزهری نیاز داشته باشد که این پادزهر موجب شود تا به‌صورت موقت وضعیت کمی وخیم‌تر شود.
این وخامت کوتاه‌مدت که می‌تواند مواردی مانند افزایش تورم، رکود و افزایش بیکاری باشد، بهای خروج از وضعیت بحران است. با این حال اگر دولت‌ها سرمایه اجتماعی اولیه برای انجام اصلاحات مورد نظر خود را داشته باشند و در کوتاه‌مدت نتایج اقدامات صورت‌گرفته قابل مشاهده باشد، به احتمال زیاد مردم با دولت همراهی خواهند کرد.
نگاهی به تحولات اقتصادی آرژانتین در یک سال گذشته نشان می‌دهد که با وجود جهش ناگهانی تورم در مراحل ابتدایی اجرای اصلاحات تورم و همچنین ورود اقتصاد به رکود، میلی به‌عنوان رهبر اصلاحات اقتصادی همچنان محبوبیت خود را حفظ کرده و خوش‌بینی نسبت به آینده اقتصاد همچنان در حال افزایش است. در حالی‌که شوک‌درمانی میلی رکود اقتصادی در نیمه اول سال را عمیق‌تر کرد، اقتصاد آرژانتین در سه‌ماه سوم سال۲۰۲۴ رشد کرد. صندوق بین‌المللی پول نیز انتظار دارد که آرژانتین در سال۲۰۲۵پنج‌درصد رشد کند.
درس‌های آرژانتین برای ایران
در حال حاضر اقتصاد ایران نیز با کسری بودجه مزمن و تورم‌های ناشی از آن دست و پنجه نرم می‌کند. تورم‌های بالا و مزمن موجب شده است قدرت اقتصادی مردم به‌صورت چشمگیری کاهش یابد و نرخ فقر در رقم ۳۰ درصد تثبیت شود. در چنین شرایطی دولت‌ها در تلاش بوده‌اند تا با تخصیص یارانه‌های مختلف از معیشت مردم حمایت کنند که این مساله کسری بودجه را عمیق‌تر کرده است. در شرایط بحرانی نیز برخی از دولت‌ها با اقدامات مختلفی تحت عنوان جراحی‌های اقتصادی در تلاش بوده‌اند تا منابع مالی خود را افزایش دهند.
با این حال تجربه آرژانتین نشان می‌دهد که شرط کامیابی دولت‌ها برای عبور از بحران‌های اقتصادی، اقدام در زمینه از بین بردن ریشه‌های آن بحران است. در مواردی مانند از بین بردن کسری بودجه نیز می‌توان گفت که این اقدام زمانی می‌تواند میسر شود که دولت بتواند با ایجاد شفافیت و همچنین کاستن از هزینه‌های خود اعتماد مردم را برای تحمل پادزهر اصلاحات همراه کند.
