راهنمای کامل خرید عرضه اولیه سهام در بورس | ویژه تازه‌واردان

تریبون اقتصاد- عرضه اولیه در بورس ایران نه تنها یک رویداد مالی، بلکه نقطه‌ی عطفی در تاریخ یک شرکت است. این فرآیند، که در آن سهام یک شرکت خصوصی برای اولین بار به عموم عرضه می‌شود، فرصت‌های بی‌نظیری را برای سرمایه‌گذاران، به‌ویژه تازه‌واردان به بازار سرمایه، ایجاد می‌کند. اما برای بهره‌مندی از این فرصت‌ها، نیاز به درک عمیق از ماهیت عرضه اولیه، مزایا و معایب آن و نحوه سرمایه‌گذاری در عرضه اولیه است. در این مقاله، تلاش می‌کنیم تا با ارائه اطلاعات جامع و کاربردی، شما را در این مسیر راهنمایی کنیم.

عرضه اولیه چیست؟

عرضه اولیه سهام (Initial Public Offering) فرآیندی است که طی آن، یک شرکت خصوصی بخشی از سهام خود را برای اولین بار در بورس اوراق بهادار به عموم عرضه می‌کند. هدف اصلی از عرضه اولیه، تأمین سرمایه برای توسعه و رشد شرکت، پرداخت بدهی‌ها، یا ایجاد نقدینگی برای سهامداران فعلی است.

مزایا و معایب خرید عرضه اولیه

عرضه اولیه سهام، همواره به عنوان یکی از جنبه‌های جذاب بازار سرمایه مطرح بوده است. با این حال، همانند سایر سرمایه‌گذاری‌ها، مستلزم بررسی دقیق مزایا و معایب آن است. در این راستا، به تحلیل فرصت‌ها و چالش‌های مرتبط با خرید عرضه اولیه سهام خواهیم پرداخت.

مزایای شرکت در عرضه اولیه

• پتانسیل سودآوری بالا: یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های عرضه اولیه، پتانسیل سودآوری بالای آن است. معمولاً قیمت سهام در روزهای ابتدایی پس از عرضه اولیه افزایش می‌یابد، که این امر فرصتی برای کسب سود کوتاه‌مدت را فراهم می‌کند.
• فرصت سرمایه‌گذاری در شرکت‌های نوپا: عرضه اولیه، فرصتی برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های نوپا و با پتانسیل رشد بالا را فراهم می‌کند. با خرید سهام در مراحل اولیه، می‌توانید در رشد و توسعه شرکت سهیم شده و از سودآوری بلندمدت آن بهره‌مند شوید.
• دسترسی آسان: امروزه، خرید عرضه اولیه از طریق سامانه‌های آنلاین کارگزاری‌ها بسیار ساده و در دسترس است. این امر، امکان سرمایه‌گذاری را برای طیف گسترده‌ای از افراد فراهم می‌کند.

معایب شرکت در عرضه اولیه

• احتمال ریسک: سرمایه‌گذاری در عرضه اولیه، با ریسک همراه است. قیمت سهام ممکن است پس از عرضه اولیه کاهش یابد، و سرمایه‌گذار متحمل ضرر شود.
• عدم قطعیت: پیش‌بینی عملکرد سهام پس از عرضه اولیه دشوار است. عوامل مختلفی مانند شرایط بازار، عملکرد شرکت، و میزان تقاضا، بر قیمت سهام تأثیر می‌گذارند.
• محدودیت در تعداد سهام قابل خرید: معمولاً تعداد سهام قابل خرید در عرضه اولیه محدود است، و به هر کد بورسی تعداد مشخصی سهام تعلق می‌گیرد. این امر، ممکن است مانع از سرمایه‌گذاری دلخواه سرمایه‌گذاران شود.

انواع روش‌های عرضه اولیه

اگرچه روش‌های متعددی برای عرضه اولیه سهام شرکت‌ها وجود دارد، اما معمولاً این فرآیند از طریق یکی از سه روش اصلی زیر انجام می‌شود. در ادامه، هر یک از این روش‌ها به تفصیل شرح داده خواهد شد.

روش حراج

در این روش، پس از تعیین قیمت پایه (ارزش‌گذاری) هر سهم و مشخص شدن تعداد سهام قابل خریداری برای هر فرد، متقاضیان سفارش‌های خود را ثبت می‌کنند. در این روش که با نام مزایده (اولویت قیمت) نیز شناخته می‌شود، افرادی که بالاترین قیمت را پیشنهاد داده‌اند، در تخصیص سهام در اولویت قرار می‌گیرند.

روش قیمت ثابت

این روش، که از قدیمی‌ترین شیوه‌های عرضه اولیه است، بر مبنای تعیین قیمت قطعی سهام پیش از عرضه انجام می‌شود. در یک بازه زمانی مشخص، به متقاضیان فرصت داده می‌شود تا سفارش‌های خود را ثبت کنند. در صورتی که تقاضا برای سهام بیش از میزان عرضه باشد، تخصیص سهام به روش تسهیم بین متقاضیان صورت می‌گیرد؛ یعنی کل سهام عرضه شده بین تعداد سفارش‌دهندگان تقسیم می‌شود. اگر تعداد سفارش‌های ثبت شده کمتر از کل سهام قابل عرضه باشد، هر کد معاملاتی به میزان سفارش ثبت شده خود سهام دریافت می‌کند و مابقی سهام توسط متعهد خرید، به قیمت پایه خریداری می‌شود.

روش بوک بیلدینگ

در روش بوک بیلدینگ، قیمت پیشنهادی خریدار اولویت دارد، نه زمان ثبت سفارش. سهام در یک بازه قیمتی مشخص عرضه شده و خریداران، قیمت دلخواه خود را ثبت می‌کنند. سهام به کسانی تعلق می‌گیرد که بالاترین قیمت را پیشنهاد داده‌اند. در نهایت، سهام بین متقاضیان تقسیم می‌شود.

عرضه اولیه دو مرحله‌ای

در حال حاضر، بسیاری از عرضه‌های اولیه جدید به صورت دو مرحله‌ای برگزار می‌شوند. در این روش ترکیبی، سهام شرکت در دو مرحله عرضه می‌شود. در مرحله اول، بخشی از سهام به صندوق‌های سرمایه‌گذاری ماننده صندوق اهرم اختصاص داده می‌شود و قیمت سهام در این مرحله تعیین می‌گردد. پس از تعیین قیمت، این قیمت به عنوان مبنای عرضه در مرحله دوم به اطلاع تمامی سرمایه‌گذاران می‌رسد. سهامداران نیز با توجه به قیمت اعلام شده، سفارش‌های خود را با ثبت حداکثر سهمیه در کارگزاری‌ها ثبت می‌کنند.

نحوه خرید عرضه اولیه

برای خرید آنلاین عرضه اولیه، باید دارای کد بورسی باشید. سپس در روز و ساعت اعلام شده توسط ناظر بازار، به سامانه معاملاتی کارگزاری خود مراجعه نموده و سفارش خود را ثبت نمایید. قبل از اقدام، از موجودی کافی در قدرت خرید خود جهت ثبت سفارش عرضه اولیه اطمینان حاصل کنید. سپس، نماد مورد نظر را جستجو کرده و پس از وارد نمودن مبلغ و تعداد سهام درخواستی، سفارش خرید خود را تکمیل نمایید.

موفقیت در خرید عرضه اولیه چگونه است؟

برای موفقیت در خرید عرضه اولیه در بورس، باید چند نکته کلیدی را در نظر بگیرید تا بیشترین سود را از این فرصت سرمایه‌گذاری به دست آورید. در ادامه مهم‌ترین راهکارها را بررسی می‌کنیم:

•  
  1. اطلاع‌رسانی سریع درباره عرضه‌های اولیه

برای اینکه از زمان عرضه اولیه مطلع شوید، بهتر است از سامانه‌های اطلاع‌رسانی کارگزاری‌ها، بخش پیام ناظر سایت tsetmc و شبکه‌های اجتماعی مرتبط با بورس استفاده کنید.

•  
  1. انتخاب کارگزاری مناسب با زیرساخت قوی

برخی از کارگزاری‌ها در روز عرضه اولیه با اختلال مواجه می‌شوند. بنابراین، انتخاب کارگزاری با سرعت بالا و امکان ارسال سفارش خودکار می‌تواند شانس موفقیت را افزایش دهد. همچنین برخی کارگزاری‌ها مانند کارگزاری کاریزما امکان ثبت درخواست خودکار خرید عرضه اولیه را فراهم می‌کنند.

•  
  1. بررسی وضعیت مالی و ارزش‌گذاری شرکت عرضه‌شده

قبل از شرکت در عرضه اولیه، بهتر است وضعیت سودآوری، میزان بدهی، صنعت و چشم‌انداز رشد شرکت را بررسی کنید. شرکت‌هایی که در صنایع رو به رشد فعالیت دارند، معمولاً بازدهی بهتری در بلندمدت دارند. باگر قصد انتخاب بهترین عرضه اولیه را دارید، به تحلیل دقیق عوامل متعددی از جمله وضعیت مالی شرکت، پتانسیل رشد، و شرایط بازار توجه نمایید.

•  
  1. تأمین نقدینگی کافی در حساب کارگزاری

در روز عرضه اولیه، باید مقدار مشخصی وجه نقد در حساب کارگزاری خود داشته باشید. معمولاً کارگزاری‌ها چند روز قبل از عرضه اولیه اعلام می‌کنند که چه میزان سرمایه برای خرید لازم است.

جمع‌بندی

عرضه اولیه برای تازه‌واردان، فرصتی جذاب برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های نوپا و بهره‌مندی از پتانسیل سودآوری بالا است. با این حال، این فرصت با ریسک‌هایی همراه است که نیازمند آگاهی و مدیریت صحیح است. در این مقاله، به بررسی جامع عرضه اولیه، مزایا و معایب آن، روش‌های خرید، و نکات کلیدی برای موفقیت در این حوزه پرداخته شد.

خرید عرضه اولیه همیشه سودآور است؟

خیر، سودآوری عرضه اولیه به عوامل مختلفی مانند شرایط بازار، عملکرد شرکت، و میزان تقاضا بستگی دارد.

چگونه از زمان عرضه اولیه‌ها مطلع شوم؟

اطلاع‌رسانی‌ها از طریق کارگزاری‌ها، و پیام ناظر منتشر می‌شود.

حداقل سرمایه مورد نیاز برای خرید عرضه اولیه چقدر است؟

حداقل نقدینگی مورد نیاز برای خرید تمامی عرضه‌های اولیه، به مبلغ مورد نیاز برای خرید یک سهم از آن نماد است.