چرا بازگشایی دامنه‌نوسان برای بازار سرمایه ضرورت دارد؟
شاخص‌کل، در حالی آغوش خود را برای کانال ۳ میلیون واحد باز کرده‌است که اکثر متغیرهای تابلوی معاملات از ارزنده‌بودن بورس تهران حکایت دارند.
تریبون اقتصاد، شاخص‌کل بورس تهران، با رشد ۵۰ هزار واحدی موفق شد برای اولین‌بار در کانال ۲.۹ میلیون واحد حضور یابد.
به گزارش دنیای اقتصاد، این در حالی است که همچنان شاخص هموزن با شتاب بیشتری در حال حرکت به سمت تارگت‌‌‌‌‌های خود است. این نماگر ثانویه با افزایش ارتفاع ۲ درصدی، کانال جدید ۹۰۰ هزار واحدی را فتح کرد. در حالی نماگر اصلی بورس فاصله ۳ درصدی با محدوده ۳ میلیون واحد دارد که همچنان ارزش معاملات بالای ۲۰ هزار میلیارد تومان تثبیت نشده‌است.
به‌نظر می‌رسد برای آنکه بازار به روزهای اوج بازگردد، این دماسنج آماری بورسی باید بالای ۳۵ هزار میلیارد تومان را نیز به خود ببیند. با توجه به آنکه خبرهای خوبی از مذاکرات و FATF شنیده می‌شود، تنور معاملات‌گرم خواهد ماند. نسبت P/E بازار همزمان با کاهش تنش‌ها از محدوده ۸ واحد عبور کرده‌است.
محدوده ۸ واحدی برای بازار، فضای رونق ایجاد کرده‌است، اما همچنان بازار تا روزهای اوج سرسبزی خود فاصله دارد. انتظار می‌رود، در پی کاهش تنش‌ها، سازمان بورس و اوراق‌بهادار به‌عنوان نهاد ناظر با بازگشایی دامنه‌نوسان به‌خصوص در گسترده‌‌‌‌‌تر‌شدن دامنه برای صندوق‌های اهرمی، زمینه را برای افزایش جذابیت در بازار فراهم کند.
۳ درصد تا ۳ میلیون
شاخص‌کل بورس در حالی از مرز ۲.۹میلیون واحد عبور کرده‌است که با تارگت ۳میلیون‌واحدی حدود ۳درصد فاصله دارد. به‌نظر می‌رسد بازار واکنش منفی کوتاهی نسبت به این سطح نشان دهد، اما در نهایت متغیرهای اقتصادی با پشتیبانی از بازار، شاخص اصلی بازار را به سمت۳.۵میلیون واحد سوق خواهد داد.
تنها مانع پیشروی شاخص برای عدم‌عبور از ۳ میلیون واحد، موانع سیاسی و ریسک‌های بین‌المللی است که ممکن است طی سال‌آینده، بازارها را با نوسان همراه کند و بورس تهران نیز از این موضوع در امان نخواهد بود. شاخص‌کل، در حالی آغوش خود را برای کانال ۳ میلیون واحد باز کرده‌است که اکثر متغیرهای تابلوی معاملات از ارزنده‌بودن بورس تهران حکایت دارند.
ارزش دلاری بورس تهران نیز با میانگین ۴ ساله خود، حداقل ۳۸ درصد فاصله دارد. اگر قیمت دلار بدون تغییر باقی‌بماند، بازدهی حدود ۴۰ درصد همچنان می‌تواند در پیشگاه بازار قرار گیرد. بر همین مبنا، شاخص باید از ۳ میلیون واحد نیز عبور کند.
نسبت P/E بازار اکنون حدود ۸ واحد است. در اکثر مواقع این سنجه آماری بازار، پرقدرت از این سطح عبور کرده و به محدوده‌های بالایی نزدیک شده‌است. با توجه به آنکه خطر ریسک‌های سیاسی در حال کاهش است، این نسبت مالی مهم، علاوه‌بر سیگنال ارزندگی که به بازار مخابره می‌کند، می‌تواند در کوتاه‌مدت اعداد بالاتری را نیز به خود ببیند.
در سال‌های۹۴، ۹۶ و همچنین سال۱۴۰۱، P/E بازار در حالی زیر ۸واحد تثبیت شد که پس از رشد نرخ ارز، کاهش ریسک‌های سیستماتیک و کاهش نرخ بهره از مرز ۸ واحد گذشت. محدوده ۸ واحد از آنجایی حائزاهمیت است که همواره یک محدوده تعادلی برای بازار است. به‌نظر می‌رسد اگر بازار بخواهد P/E اندازه اردیبهشت۱۴۰۲ را نیز به سود خالص شرکت‌ها نسبت دهد، احتمالا بورس رشد بیش از ۴۰درصدی را در مسیر خود تجربه خواهد کرد.
این درحالی است که رشد قیمت دلار توافقی بیش از بازدهی این دلار نیما در پاییز و زمستان۱۴۰۱ بوده و احتمالا بازار این متغیر را نیز در تحلیل‌های خود لحاظ خواهد کرد.
در مجوع ۲ سناریو پیشروی بازار سهام قرار دارد؛ اول آنکه شاخص برای عبور از ۳میلیون واحد، علاوه‌بر حفظ پتانسیل اقتصادی موجود، آنقدر باید با محرک‌‌‌‌‌های سیاسی تقویت شود که بدون مانع به سمت تارگت ۳.۵میلیون‌واحد حرکت کند.
در سناریوی بعدی، با توجه به کاهش میانگین ارزش معاملات ۵ و ۱۰ روزه، شاخص بازار نیز وارد فاز‌اصلاح‌شده و برای مدتی کوتاه نوسان کاهشی را تجربه کند و سپس تارگت ۳.۵ و ۴ میلیون را دنبال کند.
معضل دامنه‌نوسان
دامنه‌نوسان بورس مدت‌هاست به واسطه تحمیل برخی از ریسک‌های سیاسی، در بازه ۳درصدی بسته شده‌است، اما سوال عمده فعالان بازار آن است که چرا برخی از صندوق‌ها مانند صندوق‌های اهرمی به دلیل خاصیت اهرمی‌بودن آنها باید دامنه‌نوسانی معادل بازار داشته باشند.
این درحالی است که به دلیل استقبال بالا از این صندوق‌ها ۳ هزار میلیارد تومان توسط حقیقی‌‌‌‌‌ها به صندوق‌های اهرمی جذب شده‌است، ضمن اینکه در برخی از روزها ارزش معاملات اهرمی‌‌‌‌‌ها بیش از ۲۰درصد ارزش معاملات خرد را تشکیل می‌دهند.
محدودیت دامنه‌نوسان معضلاتی را برای کل بازار و به‌خصوص صندوق‌های اهرمی ایجاد کرده‌است. اول آنکه خاصیت اهرمی این نوع از صندوق‌ها زیر سوال رفته‌است.
دوم، کاهش هیجانات و نوسانات روزانه قیمتی در این صندوق‌ها است که به مرور از جذابیت ذاتی آنها خواهد کاست.
سوم، صف‌‌‌‌‌های خرید گسترده در صندوق‌های اهرمی است که در نهایت موجب‌شده‌است، دادوستدهای اهرمی‌‌‌‌‌ها به‌اصطلاح «قفل» شود. به‌نظر می‌رسد با کاهش دامنه‌نوسان در پی کاهش تنش‌ها در منطقه و صلح احتمالی اسرائیل و حماس، ارزش معاملات نیز اعداد بالایی را خواهد دید. همچنین زمینه خوبی برای ورود پول جدید به گردونه معاملات سهام فراهم می‌شود.
