۵۰۰ هزار تن کسری برنج؛ راهکار حل معضل چیست؟

تریبون اقتصاد- براساس سیاست‌های ابلاغی برنامه هفتم باید به خودکفایی ۹۰ درصدی در تولید برنج برسیم که دستیابی به این سیاست را هدف‌گذاری کرده ایم و همواره تلاشمان برآن است تا در کنار مدیریت تلفیقی، انتقال بذر هیبرید، مدیریت تغذیه و در راستای ورود تکنولوژی به مزرعه این امر مهم محقق شود.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، بنابر آمار سال ۱۴۰۱ بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزارتن برنج به بهانه تنظیم بازار داخل وارد شد که امسال با احتساب تولید ۲ میلیون و ۷۰۰ هزارتن برنج در داخل و سرانه مصرف، کسری ۵۰۰ هزارتن نیاز کشور باید از طریق واردات تامین شود.

براساس گزارش مرکز آمار سرانه مصرف برنج به ازای هر نفر ۳۴ کیلوگرم است که با احتساب ذخایر استراتژیک، ۳ میلیون و ۲۰۰ هزارتن برنج مورد نیاز کشور است که امسال ۲ میلیون و ۷۰۰ هزارتن برنج در داخل تولید شد و تنها ۵۰۰ هزارتن کسری نیاز کشور باید از طریق واردات تامین شود، درحالیکه سنوات قبل یک میلیون و ۵۰۰ تا یک میلیون و ۷۰۰ هزارتن برنج وارد کشور شده است.

البته سخنگوی انجمن واردکنندگان برنج اذعان می‌کند که در حال حاضر میانگین نیاز سالانه مصرف برنج در کشور سه میلیون و ۵۰۰ هزار تن است و سرانه مصرف برنج در کشور طبق مرکز آمار ۳۵ کیلوگرم، فائو ۴۰ کیلوگرم و وزارت صمت ۴۲ کیلوگرم برآورد شده است که با احتساب تولید ۲ میلیون تن برنج در بلندمدت، نیاز به واردات یک‌میلیون و ۵۰۰ هزارتن است.

تبدیل درصد شلتوک به برنج ۶۰ درصد افزایش یافت

سهراب سهرابی مجری طرح برنج گفت: در رابطه با زراعت برنج سیاست ما به هیچ وجه افزایش سطح زیرکشت نیست چراکه برنج گیاه پرآب است که بدلیل محدودیت‌های اقلیمی و بارش‌های یک سوم دنیا، تبخیر ۳ برابر دنیا و قرارگرفتن کمربند خشک و نیمه خشک جهان، محدودیت منابع آبی را باید مدیریت کنیم.

به گفته او، با افزایش بهره وری امسال میزان تولید شلتوک مزارع برنج به ۴.۵ میلیون تن و تولید برنج سفید ۲.۷ هزارتن رسید که نسبت به سال ۱۴۰۰، ۷۰۰ هزارتن تولید افزایش یافته است. همچنین در زراعت برنج همزمان بر کمیت و کیفیت تولید کار کردیم و ارقام کنونی تولید کیفی و پرمحصول است.

سهرابی با اشاره به علل افزایش تولید برنج افزود: معرفی ارقام جدید، توجه به مدیریت تعذیه گیاهی خصوصا مصرف کود‌های فسفاته و پتاسه، مدیریت کنترل آفات، بیماری و علف‌های هرز، توسعه کشت مکانیزه خصوصا کشت نشایی، برداشت مکانیزه برنج، توسعه روش‌های نوین آبیاری زراعت برنج، توسعه بانک‌های نشاء، مدیریت و روش‌های تولید با کمترین مصرف کود و سم در سطح ۵ هزارهکتار منجر به افزایش تولید برنج در واحد سطح شد.

مجری طرح برنج ادامه داد: با اعمال مدیریت مزرعه و برداشت و افزایش درصد تبدیل شلتوک به برنج سفید امکان ارتقای بهره وری تولید وجود دارد، کمااینکه اکنون درصد شلتوک به برنج را به حدود ۶۰ درصد رساندیم و از طرفی امسال در استان‌های شمالی در فصل بهار از لحاظ دما، رطوبت و بارش شرایط مساعد بوده که این امر در افزایش تولید اثر گذار بوده است.

سهرابی با تاکید بر واردات متناسب با کسری نیاز کشور گفت: براساس مصوبه واردات برنج از ابتدای مرداد به مدت ۴ ماه ممنوع است، از این رو اجرای مصوبه ممنوعیت واردات و جلوگیری از عرضه برنج‌های خارجی از آسیب به کشاورزان جلوگیری می‌کند. گرچه در سند امنیت غذایی خودکفایی برنج دیده نشده است، اما تلاش می‌کنیم سهم نیاز داخل را افزایش دهیم.

او با بیان اینکه در سند امنیت غذایی و برنامه هفتم خودکفایی بدلیل محدودیت آبی تکلیف نشده است، افزود: گرچه خودکفایی برنج به سهولت دست یافتنی است، اما آسیب‌هایی به بخش‌های مختلف از جمله اب شرب، صنعت، چالش‌های زیست محیطی، نشست سفره‌های زیرزمینی و شورشدن آب‌ها را خواهیم داشت.

مجری طرح برنج نیاز سالانه برنج کشور را با احتساب ذخایر استراتژیک ۳ میلیون و ۲۰۰ هزارتن اعلام کرد و گفت: براساس گزارش مرکز آمار سرانه مصرف برنج به ازای هر ایرانی ۳۴ کیلوست که با احتساب تولید داخل حداکثر کسری برنج مورد نیاز ۵۰۰ هزارتن است که با اعمال مدیریت صحیح نباید بیش از این رقم وارد شود.

او درباره آخرین وضعیت واردات برنج گفت: بنابر آمار در برخی سال‌ها ۱.۵ تا ۱.۷ میلیون تن برنج وارد شد که بدنبال کاهش واردات از طریق افزایش بهره وری هستیم چراکه حداکثر نیاز بازار برنج ۳ میلیون تن است که در برنامه پایان هفتم بدنبال افزایش سهم تولید و کاهش واردات هستیم.

سهرابی با اشاره به راهکار تعدیل قیمت برنج ایرانی به منظور ارتقاس قدرت خرید خانوار گفت: در حال حاضر از مجموع ۷۰۰ هزارهکتار سطح زیرکشت برنج ۱۰۰ هزار هکتار به ارقام‌پرمحصول اختصاص دارد که از لحاظ کیفیت مشابه برنج‌های وارداتی است، از این رو بدنبال افزایش سطح زیرکشت ارقام‌پرمحصول در راستای تعدیل قیمت و افزایش بهره وری تولید هستیم چراکه ارقام پرمحصول مشابه برنج وارداتی هستند که اقشار متوسط و ضعیف جامعه توان خرید را دارند و در مقابل برنج‌های کیفی عطر و طعم و قیمت بالاتری دارند و مصرف کنندگان خاص دارد.

براساس این گزارش طبق ابلاغ سند امنیت غذایی، سرانه مصرف برنج از ۹۵ گرم به ۷۸ گرم در روز باید طی ۸ سال آینده برسد.

بهره وری تولید با اجرای طرح جامع آب ۳۰ درصد افزایش می‌یابد

برنج جزء کالا‌های اساسی در بخش کشاورزی و اولویت دار سبد خانوار است که با اعمال سیاست‌های حمایتی در بخش به سهولت خودکفایی دست یافتنی است.

قاسم پیشه در رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: طبق گزارش‌های وزارت جهاد با مقدار سطح زیرکشت و کشت دوم در برخی مناطق و استان‌ها به جزء استان‌های شمالی که کشت برنج صورت می‌گیرد، خودکفا هستیم و نیازی به واردات نداریم. به عنوان مثال سطح زیرکشت در استان‌های شمالی ۷۳۰ هزارهکتار و سایر استان‌ها ۱۵۰ هزارهکتار است که اگر از مجموع ۸۸۰ هزارهکتار ۳ تن یا ۳.۲ شلتوک برداشت کنیم، خودکفا هستیم.

به گفته او، براساس مرکز آمار سرانه برنج به ازای هر نفر ۲۷ کیلوست که بدین ترتیب با آمار تولید همخوانی دارد و نیازی به واردات نداریم که با احتساب ۳.۲ تن برای ارقام محلی و ۴.۲ تن برای ارقام پرمحصول توان تولید برای ۱۰۰ میلیون جمعیت را داریم که براین اساس نیازی به واردات برنج نداریم.

پیشه ور با تاکید بر ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تحقق پایداری خودکفایی گندم افزود: ایجاد کانال‌های آب و لایروبی آببندان‌ها و به بیان دیگر اجرای طرح جامع آب در استان‌های شمالی، از هدررفت آب‌های فصلی جلوگیری کند به طوریکه با فراهم کردن مکانیزاسیون کاشت، داشت و برداشت و سرمایه در گردش با سود متعارف ۴ درصد علاوه بر تامین نیاز بازار داخل امکان صادرات داریم.

رئیس اتاق اصناف کشاورزی با بیان اینکه اجرای طرح جامع آب تا ۳۰ درصد بهره وری تولید برنج را افزایش می‌دهد، گفت: بنابر آمار مصرف سالانه برنج ۳ تا ۳.۲ هزارتن است که با استفاده از بذر‌های مناسب به ارقام اصلاح ژنتیک و مقاوم به آب می‌توان عملکرد تولید را از ۳ تا ۴ تن در هکتار به ۵ تا ۶ تن در هکتار رساند.

بنابر گفته کارشناسان بخش کشاورزی در دنیا تولید در واحد سطح با دانش تغذیه مناسب و علم ژنتیک دستاورد‌های خوبی داشته است واکنون در شمال و جنوب کشور بدلیل داشتن دما و رطوبت مناسب امکان رسیدن به خودکفایی در تامین برنج مورد نیاز به سهولت وجود دارد و از طرفی ذخیره سازی بارش فصل پاییز و زمستان در آب بند‌ها به منظور کاهش استفاده از منابع آب‌های زیرمینی در ارتقای بهره وری تولید نقش بسزایی دارد.