توسعه به سبک هند؛ کشوری که فقر مطلق را ریشه‌کن کرد
نشریه اکونومیست در مقاله‌ای تحلیل می‌کند که از میان رفتن فقر مطلق در کشوری که در دهه‌های گذشته با فقر گسترده دست‌وپنجه نرم می‌کرد تفکری رایج درباره توسعه را از بین می‌برد.
تریبون اقتصاد یافته‌های بانک جهانی نشان می‌دهد تقریبا نیمی از جمعیت هندوستان در سال 1995 زیر خط فقر جهانی زندگی می‌کردند. در دهه 1990 تعداد افراد فقیر هند از کل جمعیت آن در زمان استقلال از بریتانیا، در پنج دهه قبل فراتر رفته بود.
به گزارش اکوایران اما هند با گذشت سه دهه چه کرده است؟ نتایج تازه‌ترین نظرسنجی انجام شده توسط بانک جهانی اما نشان می‌دهد که تنها یک درصد از خانوارهای هندی در سال 2024 زیر خط فقر جهانی قرار داشته‌اند. خط فقر جهانی که به جا مانده از مفهوم معروف «یک دلار در روز» است، اکنون براساس برابری قدرت خرید (PPP) به 2.15 دلار در روز رسیده است، بنابراین هند تقریبا فقر مطلق را ریشه‌کن کرده است.
رهایی از فقر بدون معجزه صنعتی
این خبر به نوبه خود فوق‌العاده است. ولی موفقیت هند یک فرض رایج درباره توسعه را زیر سوال می‌برد؛ اینکه ریشه‌کن کردن فقر نیازمند یک «معجزه صنعتی» است که توده دهقانان را از مزارع بیرون می‌کشد و به کارخانجات می‌برد. این درحالی است که بیش از 40 درصد از کارگران هند همچنان در بخش کشاورزی مشغول هستند. بنابراین به‌نظر می‌رسد مردم بتوانند بدون ترک کردن زمین از فقر بیرون بیایند. این مساله یکی از نتایج مقاله جدیدی است که وینسنت آرمنتانو، پل نیهاوس و تام ووگل، سه تن از پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو به آن رسیده‌اند. این پژوهش مسیرهای خروج از فقر را بررسی می‌کند که پنج اقتصاد نوظهور بزرگ چین، اندونزی، مکزیک، آفریقای جنوبی و هند از 1984 تا 2017 پیموده‌اند.
نقش تغییر نسل‌ها بر کاهش فقر
مقاله آنها از این جهت متمایز است که به‌جای تمرکز بر دوره‌های زمانی یا گروه‌های سنی، بر نسل‌ها متمرکز شده است؛ یعنی افرادی که در دهه ۱۹۸۰ جوان بودند و اکنون سالمند شده‌اند. این سه پژوهشگر به این موضوع علاقه‌مندند که گروه‌های هم‌سن در طول زندگی خود چه مسیری را طی کرده‌اند و همچنین چگونه یک کشور با جایگزینی نسل‌های قدیمی با نسل‌های جدید پیشرفت می‌کند. این اقتصاددانان دریافتند که مردم با بالارفتن سن وضعیت بهتری پیدا می‌کنند چراکه چیزهایی مثل زمین و تجربه کسب می‌کنند.
این مقاله همچنین تایید می‌کند که جوانان امروزی نسبت به جوانان دیروز وضعیت بهتری دارند؛ شاید به این علت که از تحصیلات و تغذیه بهتری برخوردارند. آنها سپس نشان می‌دهند که این دو روند معمولا یکدیگر را خنثی می‌کنند بنابراین در هر سال مشخص نرخ فقر جوانان و سالخوردگان یکسان است. هر نسل نسبت به والدینشان در همان سن زندگی بهتری دارند، اما زندگی بهتری نسبت به والدین خود در همان سال مشخص ندارند.
رهایی از فقر بدون ترک کشاورزی
نظرسنجی‌هایی که در طول زمان از افراد مشخص انجام شده نشان می‌دهد که بسیاری از آنها بدون ترک کردن فعالیت کشاورزی توانسته‌اند از فقر بگریزند. از میان افرادی که در نظرسنجی‌های چینی از فقر خارج شده‌اند، حدود 37 درصد از کشاورزی به کار دیگری رفته‌اند. این نسبت در اندونزی تنها 13 درصد، در مکزیک 10 درصد و در آفریقای جنوبی تنها 7 درصد است. بخشی از این شرایط به این دلیل است که خط فقر 2.15 دلاری آنچنان پایین است که پیشرفت اندک در مالکیت زمین، بازده محصول یا دستمزد روستایی برای پاک کردن آن کافیست.
لزوم بازنگری در خط فقر هند
اقتصاددانان معتقدند در مورد هند، پایین‌ترین خط فقر جهانی یعنی ۲.۱۵ دلار دیگر کارایی خود را از دست داده است.. از آنجا که تقریبا همه از این سطح عبور کرده‌اند، این شاخص دیگر نمی‌تواند پیشرفت‌های آینده را به‌درستی منعکس کند. هند همچنان فضای گسترده‌ای برای رشد و توسعه دارد، اما فرصت چندانی برای کاهش فقر به کمتر از یک درصد باقی نمانده است. پیشنهاد آنها این است که یک خط فقر جدید با سطحی بالاتر تعریف شود، به‌گونه‌ای که یک‌چهارم یا حتی یک‌سوم پایینی جمعیت را شامل شود.
گرچه فقرا، با تعریف جهانی آن، حالا لباس و غذای کافی دارند ولی همچنان از محرومیت آزاد نشده‌اند.
