دوحه و تهران درباره آزادسازی ۶ میلیارد دلار تفاهم کردند

تریبون اقتصاد- حضور دو روزه رئیس‌جمهور ایران در جنوب خلیج‌فارس با هدف شرکت در اجلاس مجمع همکاری آسیا به میزبانی قطر، پیام دیپلماسی به موازات پیام بازدارندگی پس از عملیات وعده صادق۲ را به منطقه مخابره کرد.

به گزارش دنیای اقتصاد، سفری که همزمانی آن با نشست تاریخی وزرای خارجه ایران و بلوک شورای همکاری خلیج‌فارس پس از دهه‌ها تنش، ارزش افزوده دوچندانی به این سفر در این مقطع زمانی بخشید.

از دیگر دستاورد‌های این سفر، رسیدن به تفاهمات درخصوص نحوه استفاده از ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودشده ایران است که در بانک‌های قطری نگهداری می‌شود. در این چارچوب، مسعود پزشکیان که ظهر چهارشنبه با اسکورت چند جنگنده اف۱۴ ایرانی راهی قطر شد، در بدو ورود به دوحه با قهوه عربی در کاخ لوسیل امیر قطر مورد استقبال قرار گرفت و سپس در نشست هیات‌های عالی‌رتبه دو کشور شرکت کرد.

این اولین سفر رئیس دولت چهاردهم به خلیج‌فارس و دومین سفر منطقه‌ای رئیس‌جمهور پس از سفر به عراق در ۲۱ شهریور محسوب می‌شود. در جریان این سفر، مقامات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران و قطر ۶ سند و یادداشت تفاهم همکاری در بخش‌های مختلف اقتصادی و تجاری، فرهنگی، آموزشی و ورزشی به امضا رساندند.

یک پروژه-یک طرح

رئیس‌جمهور در جریان ملاقات با امیر قطر، روابط تهران و دوحه را ممتاز و رو به گسترش توصیف کرد و گفت: در مسیر تفاهمات و توافقات صورت‌گرفته میان دو کشور، طرح احداث تونل ارتباطی میان دو کشور که در فاز مطالعاتی است، بسیار جالب توجه و حائز اهمیت است که امیدواریم در این دوره با مشارکت و همکاری مستمر، آن را به مرحله اجرا برسانیم.

رئیس‌جمهور در ادامه با بیان اینکه تحقق طرح اتحادیه کشور‌های اسلامی موجب ایجاد زمینه‌ها و فرصت‌های بسیاری برای تبادل ظرفیت‌ها در بخش‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و علمی میان دو کشور خواهد شد، افزود: در این راستا قطر از ظرفیت‌های بسیار خوبی برای نقش‌آفرینی در تحقق این طرح بسیار مهم برخوردار است.

انتقاد شیخ تمیم

 شیخ تمیم بن‌حمد آل‌ثانی امیر قطر نیز در این نشست با تاکید بر روابط بسیار خوب و رو به توسعه دو کشور گفت: ایران و قطر از دیر باز روابط بسیار خوبی با یکدیگر داشته‌اند که با وجود ارتقای سطح این روابط در سال‌های اخیر، هنوز به هدف‌گذاری‌های مورد نظر میان دو کشور نرسیده‌ایم.

نشست خبری معطوف به انتقاد از اسرائیل

بلافاصله پس از ملاقات دو جانبه پزشکیان و شیخ تمیم، نشست مطبوعاتی این دو مقام ارشد برگزار و رئیس جمهور ایران و امیر قطر انتقادات گسترده‌ای از رویکرد تهاجمی اسرائیل در منطقه به‌عمل آوردند.

پزشکیان با بیان اینکه ما به هیچ وجه دنبال جنگ نیستیم، بلکه این رژیم صهیونیستی است که تلاش می‌کند ما را وادار به عکس‌العمل کند، تاکید کرد: اگر رژیم صهیونیستی مرتکب اشتباه شود، پاسخ ایران قاطع و محکم خواهد بود.

امیر قطر نیز تاکید کرد: آنچه اسرائیل در نوار غزه از یک‌سال گذشته تاکنون انجام می‌دهد، نسل‌کشی است و قطر پیش از این بار‌ها درباره عواقب عدم محاکمه اسرائیل به‌خاطر جنایت‌های ضد بشری آن هشدار داده است.

پیشنهاد پزشکیان به اجلاس

در روز دوم سفر به قطر، مسعود پزشکیان در نوزدهمین اجلاس مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا (ACD) شرکت و سخنرانی کرد و دیدار‌هایی با برخی سران و مقامات کشور‌های شرکت‌کننده در مجمع به‌عمل آورد.

رئیس‌جمهور در جریان سخنرانی روز پنج‌شنبه خود در این اجلاس با بیان اینکه منافع جمعی ما در گرو اتحاد و ایجاد شبکه‌ای گسترده از همکاری‌های سازنده قابل حصول است، گفت: چینش جدیدی از توازن، معطوف به منطقه‌گرایی و تشکیل ائتلاف‌های جدید برای عبور از یک‌جانبه‌گرایی و گذار تاریخی به نظم جدید بین‌المللی با عنوان «حکمرانی جهانی چند قطبی» در حال شکل‌گیری و تثبیت است.

مسعود پزشکیان با اشاره به اینکه نگاه به آسیا، همواره مورد توجه جمهوری اسلامی ایران بوده است و امروز آسیا در شبکه تجارت جهانی، جایگاه بالایی دارد، تصریح کرد: بسیاری از همکاری‌های چند جانبه موثر برای تعمیق همکار‌های شراکت‌محور در این پهنه به ثمر نشسته و مجمع گفت‌وگوی آسیایی نیز نمونه‌ای موفق از توسعه همکاری‌های سازمان یافته برای کسب منافع جمعی است.

رئیس‌جمهور همچنین در این اجلاس پیشنهاد کرد با تشکیل «کمیته‌ای ویژه در بستر مجمع آسیایی» با حضور برخی از اعضای منتخب، پویش موثری برای رسیدگی عاجل به وضعیت مجروحان جنگی، ارسال فوری اقلام بشر دوستانه و کمک‌های پزشکی و دارویی به سرزمین‌های تحت محاصره یا آسیب‌دیده از جنگ تشکیل شده و همچنین موارد نقض حقوق بشر و موازین نادیده گرفته شده توسط رژیم صهیونیستی نیز توسط این کمیته به مراجع مرتبط بین‌المللی و سازمان ملل متحد گزارش شود.

مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا با ۳۳ عضو، فراگیرترین تشکل آسیایی است که در سال۲۰۰۲ با هدف توسعه همکاری‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی تاسیس شده است. این سازمان دارای دو بخش گفتگو و همکاری است.

دیدار هیات‌های ایرانی و سعودی

در حاشیه اجلاس مجمع همکاری آسیا، هیات‌های ایرانی و سعودی به ریاست رئیس‌جمهور و وزیر خارجه عربستان در محل اقامت پزشکیان به گفتگو نشستند.

رئیس‌جمهور ضمن ابراز خرسندی از روند رو به گسترش روابط با عربستان، بر علاقه‌مندی جمهوری اسلامی ایران برای توسعه تعاملات با این کشور در همه زمینه‌ها تاکید کرد و گفت: ما کشور‌های اسلامی از جمله عربستان را برادران خود می‌دانیم و بر لزوم کنار گذاشتن اختلاف نظر و همگرایی و هم‌افزایی بیشتر با یکدیگر تاکید داریم.

رئیس‌جمهور همچنین بر اهمیت نقش و جایگاه عربستان به‌عنوان یکی از کشور‌های بزرگ اسلامی در توقف جنایات رژیم صهیونیستی از مسیر رایزنی با کشور‌های غربی تاکید کرد. متقابلا وزیر خارجه عربستان نیز در این سفر سیگنال مهمی از همکاری را به ایران مخابره کرد.

«فیصل بن‌فرحان» با تاکید بر عزم ریاض برای توسعه روابط با جمهوری اسلامی ایران گفت: ما بنا داریم صفحه اختلاف نظر‌ها میان دو کشور را برای همیشه ببندیم و مانند دو کشور دوست و برادر به حل مسائل و توسعه روابط میان خود بپردازیم.

دیدار مقامات حماس با پزشکیان

مسعود پزشکیان در ادامه برنامه‌های سفر دوروزه به قطر، شامگاه چهارشنبه با هیات عالی‌رتبه جنبش مقاومت اسلامی حماس دیدار و گفتگو کرد.

رئیس‌جمهور در این دیدار با اشاره به قول و وعده دروغ کشور‌های غربی برای دعوت ایران به خویشتن‌داری و عدم پاسخ به ترور شهید هنیه در ازای آتش‌بس و توقف کشتار مردم بی‌گناه در غزه اظهار کرد: استمرار جنایات رژیم صهیونیستی منجر به پاسخ قاطع نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران شد و قطعا این رژیم در صورت ارتکاب کوچک‌ترین خطای دیگری، پاسخی به مراتب کوبنده‌تر و محکم‌تر دریافت خواهد کرد.

در ادامه این دیدار «محمد اسماعیل درویش» رئیس شورای جنبش حماس و خالد مشعل دیگر عضو شورای جنبش حماس روابط جمهوری اسلامی ایران با محور مقاومت به‌ویژه جنبش حماس را روابطی عمیق و مستحکم توصیف کردند. پایان بخش سفر پزشکیان به قطر در روز دوم دیدار با نخست‌وزیر تایلند و همچنین ملاقات و گفتگو با ایرانیان مقیم قطر بود.

جمع‌بندی نتایج سفر به دوحه

مسعود پزشکیان شامگاه پنج‌شنبه و در بازگشت از سفر دو روزه به قطر، درباره نتایج و دستاورد‌های این سفر با اشاره به دیدار و گفتگو‌های سازنده خود با امیر این کشور و نیز امضای ۶ سند همکاری میان دو کشور تصریح کرد: یکی از رویداد‌های خوبی که در این سفر اتفاق افتاد جلسه مشترک وزرای خارجه کشور‌های عربی با عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان بود که در آن گفتگو‌های مفید و سازنده‌ای درباره مسائل منطقه، وضعیت غزه و لبنان و تقویت روابط مطرح شد.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه در این جلسه گلایه‌ها و اختلاف‌نظر‌های مطرح تبدیل به تفاهم شده و این روند می‌تواند با قوت ادامه یابد، افزود: تفاهمات خوبی حاصل شد که امیدواریم به خوبی پیگیری شده و در سفر آتی امیر قطر به تهران نهایی و در مسیر اجرا قرار گیرند.

پزشکیان در ادامه تاکید کرد: به مرور داریم به جایی می‌رسیم که یک زبان و نگاه مشترک با کشور‌های همسایه داشته باشیم و بتوانیم با صدای واحد و یک نگاه روشن، دنیا را به جایی که صحیح می‌دانیم هدایت کنیم و رژیم صهیونیستی را سر جای خود بنشانیم تا دست از جنایت و کشتاری که به راه انداخته‌اند، بردارند.

پزشکیان در پایان با اشاره به منابع ارزی ایران در بانک مرکزی قطر، به برگزاری جلسه میان روسای بانک مرکزی دو کشور برای آزاد کردن این منابع و نیز طرح این موضوع در دیدار‌های خود اشاره کرد و گفت که به تفاهمات خوبی در این زمینه رسیدیم.

نشست تاریخی ایران و شورای همکاری

همراستا با اظهارات رئیس‌جمهور که نشست وزرای خارجه شمال و جنوب خلیج‌فارس را یک رویداد مهم خوانده، وزیران خارجه ایران و ۶ کشور شورای همکاری خلیج فارس برای نخستین‌بار در نشستی تاریخی و مهم، آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی را مورد بحث و گفتگو قرار داده و بر همگرایی و همکاری کشور‌های منطقه با یکدیگر در زمینه‌های مختلف تاکید کردند.

در این نشست که به ریاست نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر برگزار شد، وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران، عربستان، بحرین، کویت و معاونان وزرای خارجه امارات و عمان با بررسی تحولات منطقه، بر ادامه گفتگو‌های دو جانبه و چند جانبه در جهت تقویت روابط و یافتن راه‌های همکاری تاکید کردند.

سیدعباس عراقچی با استقبال از برگزاری این نشست، بر اهتمام دائمی ایران به همسایگان و توسعه همکاری‌های منطقه‌ای و حرکت در جهت ایجاد منطقه قوی با مشارکت همه کشور‌های منطقه تاکید کرد.

وزیر خارجه توسعه و پیشرفت منطقه را در گرو ثبات و امنیت آن دانست و ابراز امیدواری کرد با همکاری و هم‌افزایی کشور‌های منطقه، امنیت و توسعه منطقه تامین شود.

عراقچی همچنین در توییتی نوشت: پیام سفر رئیس‌جمهور به قطر این بود که همسایگان «اولویت» ما هستند و هدف ما یک «منطقه قوی» است.

همزمان جاسم محمد البدیوی، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس درخصوص برگزاری این نشست گفت: این نشست غیررسمی با هدف بررسی آخرین تحولات سیاسی منطقه‌ای و بین‌المللی و استقبال از گام‌های مثبت در روابط کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس و جمهوری اسلامی ایران برگزار شده است.

دبیرکل این شورا تاکید کرد: در این دیدار بر اهمیت تداوم این ارتباطات دوجانبه میان کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس و جمهوری اسلامی ایران با هدف دستیابی به تفاهماتی که فضای مثبتی را ایجاد می‌کند و به ارتقای سازنده روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس کمک می‌کند، تاکید شد.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در عربستان نیز با اشاره به نشست مشترک ایران و شورای همکاری در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «دیدار مشترک وزرای خارجه ایران و کشور‌های عضو شورای همکاری در دوحه، نخستین گام برای یک همکاری منطقه‌ای فراگیر و تلاشی ضروری برای تحقق ایده منطقه‌گرایی است. ایران در تقویت همکاری‌های دوجانبه و چند جانبه و تقویت منطقه‌گرایی برای تحقق توسعه و امنیت جدی است.»

مدیر کل پیشین خلیج‌فارس وزارت امور خارجه ایران با اشاره به اهمیت نشست مشترک وزیران امور خارجه ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس در قطر گفت: نشست امروز وزرای خارجه شورای همکاری خلیج‌فارس با همتای ایرانی حاصل یک نقشه راه دیپلماتیک و تحول در رویکرد این شورا به ایران است. این اولین دیدار وزرای خارجه دو کشور پس از حضور محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور سابق ایران در نشست سران شورای همکاری به میزبانی دوحه در ۱۲ آذر۱۳۸۶ محسوب می‌شود. روابطی که پیش و پس از آن جز در یک مقطع ۱۳۸۶-۱۳۷۸ همواره بر مدار تنش و تخاصم قرار داشته است.

در این خصوص محمد فرازمند، مدیرکل سابق خلیج‌فارس در مطلبی در صفحه توییتر خود در ارتباط با این نشست نوشت: «نشست عراقچی با وزرای خارجه شورای همکاری خلیج فارس در دوحه یک رویداد قابل توجه و نادر در ۴۵ سال گذشته است.» وی با بیان اینکه از زمان تاسیس این شورا در سال۱۹۸۰موانع متعددی این ارتباط ضروری را به تعویق انداخته بود، گفت: هفته قبل نیز دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس در نیویورک با عراقچی دیدار کرده بود. این دیدار و ملاقات وزیر خارجه عربستان با پزشکیان در دوحه نشان می‌دهد نشست روز پنج‌شنبه وزرای خارجه شورای همکاری خلیج فارس با همتای ایرانی حاصل یک نقشه راه دیپلماتیک و تحول در رویکرد این شورا به ایران است.