سوخت نفتی «رشد» ته کشید؛ تابستان پاییزی رشد؟

تریبون اقتصاد- بازوی پژوهشی مجلس دومین گزارش برآورد ماهانه رشد اقتصادی را برای آخرین ماه تابستان۱۴۰۳ منتشر کرد.

به گزارش دنیای اقتصاد، این گزارش با استفاده از داده‌های ماهانه در دسترس و بهره‌گیری از مدل‌های کنون‌بینی، رشد اقتصادی را قبل از آمار رسمی تخمین می‌زند. این آمار نشان می‌دهد که رشد اقتصادی شهریورماه سال جاری نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱.۹ درصد و بدون نفت ۱.۶ درصد برآورد شده است.

نکته جالب توجه این است که رشد ارزش افزوده همه گروه‌ها در شهریورماه نسبت به ماه گذشته کاهشی بود. طبق آخرین آمار بانک مرکزی در فصل بهار سال۱۴۰۳، تولید ناخالص داخلی رشد ۳.۲ درصد را ثبت کرده بود. حال مرکز پژوهش‌های مجلس تخمین می‌زند این رقم در کل تابستان به ۲.۴ درصد کاهش یابد. به نظر می‌رسد قطعی برق، کاهش سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان، کاهش شاخص فروش نهاده‌های عمدتا ساختمانی بورسی و گذر اثر نفتی مهم‌ترین دلایل کاهش رشد اقتصادی در شهریورماه باشند.

 مرکز پژوهش‌های مجلس دومین گزارش ماهانه برآورد تولید ناخالص داخلی را برای آخرین ماه تابستان ۱۴۰۳ برآورد کرد. طبق محاسبات این مرکز، رشد اقتصادی کشور در شهریور سال جاری نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱.۹ درصد و بدون نفت ۱.۶ درصد برآورد شده است. با توجه به نتایج ماه‌های تابستان، در این فصل نسبت به فصل مشابه سال قبل، رشد اقتصادی تابستان ۲.۴ درصد و بدون نفت نیز ۲ درصد برآورد می‌شود.

این در حالی است که طبق آخرین آمار بانک مرکزی در فصل بهار سال ۱۴۰۳، تولید ناخالص داخلی کشور نسبت به فصل مشابه سال قبل، با نفت و بدون نفت به ترتیب ۳.۲ و ۲.۵ درصد رشد داشته است. براساس اعلام مرکز آمار، رشد اقتصادی فصل بهار نسبت به فصل مشابه سال قبل با نفت ۴.۶ درصد و بدون نفت ۲.۸ درصد بوده است.

به این ترتیب و با توجه به این آمار‌ها می‌توان گفت برآورد‌های جدید نشان از کاهش رشد اقتصادی در تابستان امسال نسبت به فصل گذشته دارد. به نظر می‌رسد تعدیل اثر رشد نفتی و قطعی گسترده برق مهم‌ترین عامل کاهش رشد در تابستان باشد. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی رشد اقتصادی شهریورماه سال جاری را برآورد کرد. بازوی پژوهشی مجلس، با استفاده از داده‌های ماهانه در دسترس و استفاده از مدل‌های کنون‌بینی، ارزش افزوده فعالیت‌های عمده اقتصادی و رشد اقتصادی فصل قبل و فصل جاری را برآورد می‌کند.

این نهاد به‌تازگی در گزارشی دومین برآورد خود با استفاده از مدل‌های کنون‌بینی را منتشر کرده و رشد تولید ناخالص داخلی شهریورماه را تخمین زده است. این گزارش با توجه اینکه رشد اقتصادی را به شکل ماهانه ارائه کرده و علاوه بر آمار کلی، رشد اقتصادی بخش‌های مختلف در هر ماه را ارائه کرده، برای سیاستگذاران حائز اهمیت است.

با این برآورد، سیاستگذاران می‌توانند با تاخیر کمتری روند رشد اقتصادی را مورد ارزیابی قرار دهند و سیاست‌های خود را متناسب با وضعیت حاضر رشد اقتصادی تنظیم کنند. بررسی‌ها حاکی از آن است که این آمار‌ها می‌تواند به‌عنوان یک شاخص پیش‌نگر برای آمار رسمی تولید ناخالص داخلی مورد ارزیابی قرار گیرد. براساس گزارش جدید بازوی پژوهشی مجلس، رشد اقتصادی ماهانه در شهریورماه ۱۴۰۳ نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱.۹ درصد و بدون نفت ۱.۶ درصد برآورد می‌شود. این در حالی است که رشد اقتصادی ماهانه در تیرماه و مردادماه به‌ترتیب ۱.۴ و ۲.۳ درصد برآورد شده بود.

با توجه به نتایج ماه‌های تیر، مرداد و شهریور، در تابستان ۱۴۰۳ نسبت به فصل مشابه سال قبل، رشد اقتصادی کشور ۲.۴ درصد و رشد اقتصادی بدون نفت نیز ۲ درصد برآورد می‌شود. با این آمار می‌توان بیان کرد که سطح رشد اقتصادی تابستان نسبت به فصول قبل، کمتر است؛ به طوری که طبق آخرین آمار بانک مرکزی، در فصل بهار سال ۱۴۰۳، تولید ناخالص داخلی کشور نسبت به فصل مشابه سال قبل، با نفت و بدون نفت به‌ترتیب ۳.۲ و ۲.۵ درصد رشد داشته است.

از نرخ رشد ۱.۹ واحد درصدی در شهریورماه سال جاری، گروه خدمات با ۰.۸۹ درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. بعد از آن، بخش کشاورزی با ۰.۶۵ درصد، بخش نفت و گاز با سهمی معادل ۰.۳۶ درصد، گروه صنایع و معادن سهمی معادل منفی ۰.۰۴ درصد قرار دارند. به این ترتیب باید گفت تقریبا ۴۶ درصد از رشد شهریورماه به خاطر رشد گروه خدمات بوده است. همچنین از نرخ رشد ۲.۴ واحد درصدی در فصل تابستان سال ۱۴۰۳، بخش خدمات با ۱.۳۸ درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. بعد از آن بخش نفت و گاز با سهمی معادل ۰.۵۵ درصد، بخش کشاورزی با سهمی معادل ۰.۴۸ درصد و گروه صنایع و معادن با سهمی معادل منفی ۰.۰۴ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

سوخت نفتی رشد ته کشید

نتایج برآورد‌های مرکز پژوهش‌ها نشان می‌دهد ارزش افزوده گروه نفت در شهریور سال ١٤٠۳ نسبت به ماه مشابه سال قبل رشد ۵ درصدی داشته است. این در حالی است که براساس اعلام بانک مرکزی بخش نفت خام و گاز طبیعی در فصل بهار سال ۱۴۰۳ رشد ۹.۵ درصدی را ثبت کرده است. طبق آخرین آمار اوپک از منابع ثانویه، تولید نفت ایران در تیر و مرداد حدود ۳.۲ میلیون بشکه در روز بوده است که با در نظر گرفتن مصرف حدود ۱.۷ میلیون بشکه‌ای روزانه نفت خام در داخل به معنای صادرات ۱.۵ میلیون بشکه‌ای روزانه نفت خام است که در تیرماه و مردادماه ۱۴ و ۸ درصد رشد داشته است.

همچنین براساس نتایج رشد در ماه‌های تیر، مرداد و شهریور، رشد ارزش افزوده گروه نفت در فصل تابستان نسبت به فصل مشابه سال قبل ۶.۵ درصد برآورد می‌شود. با ورود بایدن به کاخ سفید در سال ۱۴۰۰ تولید و صادرات نفت در ایران افزایش یافت و در اسفند ۱۴۰۱ با توافق ایران و عربستان تقویت شد. این در حالی است که با گذشت زمان اثر رشد نفتی در حال خروج از آمار‌های رشد است. به همین دلیل رشد بخش نفتی و رشد کل در حال کاهش است.

رشد منفی بخش صنعت

گروه صنایع و معادن شامل بخش‌های «ساختمان، صنعت، استخراج معدن، تامین آب، برق و گاز طبیعی» است. نتایج برآورد‌های این مرکز نشان می‌دهد گروه صنایع و معادن در شهریور سال۱۴۰۳ نسبت به ماه مشابه سال قبل رشد منفی ۰.۲ درصدی داشته است. این در حالی است که براساس اعلام بانک مرکزی، گروه صنایع و معادن در فصل بهار سال ۱۴۰۳ رشد ۳.۶ درصدی را ثبت کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهند رشد منفی این گروه، تحت تاثیر رشد منفی بخش صنعت و بخش معدن، کاهش سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان و کاهش شاخص فروش نهاده‌های عمدتا ساختمانی بورسی بوده است. برخی تحلیلگران معتقدند در کنار این مسائل، عواملی مانند قطعی‌های برق بر عملکرد این بخش تاثیر داشته‌اند.

بارندگی‌های مناسب؛ محرک رشد گروه کشاورزی

نتایج برآورد‌های مرکز پژوهش‌ها نشان می‌دهد در شهریور ۱۴۰۳ ارزش افزوده گروه کشاورزی نسبت به ماه مشابه سال قبل ۲.۵ درصد رشد داشته است. این در حالی است که براساس اعلام بانک مرکزی، بخش کشاورزی در فصل بهار سال ۱۴۰۳ رشد ۳.۱ درصدی را ثبت کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد علت افزایش ارزش افزوده این بخش، براساس آمار دریافتی از مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، رشد ۳۷ درصدی میزان بارش در فصل تابستان ۱۴۰۳ است. همچنین براساس نتایج رشد در ماه‌های تیر، مرداد و شهریور، رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی در فصل تابستان نسبت به فصل مشابه سال قبل ۲.۷ درصد برآورد می‌شود.

افت بخش خدمات

نتایج برآورد‌های مرکز پژوهش‌ها نشان می‌دهد ارزش‌افزوده گروه خدمات در شهریور سال ۱۴۰۳ نسبت به ماه مشابه سال قبل رشد ۱.۹ درصدی را ثبت کرده است. این در حالی است که براساس اعلام بانک مرکزی، گروه خدمات در فصل بهار سال ۱۴۰۳ رشد ۱.۹ درصدی را ثبت کرده است. همچنین براساس نتایج رشد در ماه‌های تیر، مرداد و شهریور، رشد ارزش افزوده گروه خدمات در فصل تابستان نسبت به فصل مشابه سال قبل ۲.۷ درصد برآورد می‌شود.