آیا تعرفه 15 و 30 درصدی واردات گوشی‌های اپل منطقی است؟
بالاخره و پس از چند روز جنجال سر تعرفه واردات گوشی‌های آی‌فون، دبیر هیات دولت از مصوبه تعرفه واردات آی‌فون‌های بیش از ۶۰۰ دلار و کمتر از این میزان خبر داد. بر اساس آن، تعرفه واردات تجاری و مسافری آی‌فون‌های بالای ۶۰۰ دلار به‌ترتیب معادل ۱۵ و ۳۰ درصد و این تعرفه برای گوشی‌های اپل ۶۰۰ دلار و کمتر از آن ۵ و ۶ درصد خواهد بود. برخی از فعالان و کارشناسان بازار موبایل این تعرفه را مناسب و منطقی می‌دانند، اما به اعتقاد برخی دیگر تعرفه واردات این گوشی‌ها همچنان غیرمنطقی است.
تریبون اقتصاد- رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران از تعرفه واردات تجاری آی‌فون به دلیل اینکه تولیداتی از این محصول در کشور انجام نمی‌شود، انتقاد می‌کند. دبیر کنگره موبایل ایران نیز معتقد است که هنوز کد تعرفه و ثبت سفارش برای واردات این گوشی‌ها تعیین و فعال نشده و نمی‌توان با قطعیت از واردات نهایی آی‌فون‌ها صحبت کرد. با این حال همه آنها بر گرانی در بازار موبایل تحت تاثیر آزادسازی آی‌فون اتفاق نظر دارند و این اتفاق را طبیعی اعلام می‌کنند.
ارزیابی مثبت فعالان
در ابتدای هفته و با اعلام عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، مبنی بر اینکه تعرفه واردات آی‌فون بالاتر از ۳۰ درصد نخواهد بود، مقداری از حواشی و جنجال‌های تعرفه آزادسازی این گوشی‌ها کاسته شد تا اینکه کامل تقوی‌نژاد، دبیر هیات دولت، غروب یکشنبه از تصویب تعرفه ۱۵ درصدی برای واردات تجاری آی‌فون خبر داد. او با بیان این مطلب در این خصوص توضیح داده است که تعرفه واردات آی‌فون‌های بالای ۶۰۰ دلار در رویه تجاری ۱۵ درصد و سایر رویه‌ها ۳۰ درصد تعیین شد. همچنین حقوق ورودی گوشی‌های اپل ۶۰۰ دلار و پایین‌تر در رویه تجاری ۵ درصد و در سایر رویه‌ها ۶ درصد اعلام شد. پس از انتشار این خبر به نظر می‌رسید که رضایت مردم، فعالان و تجار از تعرفه‌های مصوب جلب شده باشد، اما در کمتر از چند ساعت صدای برخی از مخالفان آزادسازی واردات آی‌فون و کاهش تعرفه این گوشی‌ها بلند شد. مصطفی میرسلیم، نماینده مجلس یازدهم مخالفت خود را با کاهش تعرفه و واردات گوشی‌های آی‌فون اعلام کرد و در صفحه مجازی یکی از شبکه‌های اجتماعی فیلترشده در کشور نوشت: «کاهش تعرفه و تسهیل واردات گوشی‌های آی‌فون تا موقعی که اپل رفتار خصمانه با نرم‌افزارهای ایرانی دارد، به مصلحت نیست.»
با این حال علی احمدنیا، مسوول امور اطلاع‌رسانی دولت، در نوشته خود در شبکه اجتماعی ایکس دسترسی به تکنولوژی روز با قیمت مناسب حق مردم دانست و گفت: «تعرفه ۹۶ درصدی واردات آی‌فون که مربوط به مصوبات قبلی بود، اصلاح و مشخص شد که دولت چهاردهم بنا ندارد دست در جیب مردم کند. با مصوبه جدید دولت، واردات با ۱۵ و ۳۰ درصد برای تجاری و مسافری انجام می‌پذیرد. در تمام امور مردم حق دارند به تکنولوژی روز با قیمت مناسب دسترسی داشته باشند.»
به هر حال چه برخی با آزادسازی واردات آی‌فون مخالف و چه عده دیگر موافق این موضوع باشند، دولت چهاردهم مصوبه خود را در این خصوص منتشر کرده و به نظر نمی‌رسد که پس از شکل‌گیری موج انتقادات نسبت به تعرفه نجومی و حواشی‌‌های مرتبط با آن، دیگر مصوبه اخیر خود را تغییر دهد. با این اوصاف آنچه فعلا می‌توان با قطعیت درباره آن صحبت کرد، آزادی ورود آی‌فون به کشور و تعرفه تجاری ۱۵ درصدی برای آن است، اما با توجه به اینکه هنوز کد تعرفه و ثبت سفارش برای واردات این گوشی‌ها تعیین و فعال نشده، نمی‌توان با قطعیت از واردات نهایی آی‌فون‌ها صحبت کرد. محمدرضا عالیان، دبیر کنگره موبایل ایران و فعال این حوزه، با اینکه تعرفه‌های واردات تجاری و مسافری برای آی‌فون را مناسب می‌داند، اما معتقد است تا زمانی که کد تعرفه برای واردات مدل‌های ۱۴ به بعد گوشی‌های آی‌فون در سامانه گمرکی ایجاد و ثبت سفارش این کالا برای بازرگانان فعال نشود، نمی‌توان از قطعیت واردات این گوشی‌ها صحبت کرد. او در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در خصوص ابهامات تعرفه ۱۵ و ۳۰ درصدی واردات آی‌فون توضیح می‌دهد: «با اینکه مصوبه هیات دولت در روزهای اخیر منتشر شده، اما هنوز به واردکنندگان و تجار ابلاغ نشده است. به همین دلیل نمی‌توان بر این تعرفه اتکا کرد و آن را قطعی دانست. البته با نهایی شدن مصوبه دولت برای واردات گوشی‌های آی‌فون گشایشی در بازار موبایل ایران خواهیم داشت که هم مردم و فعالان و هم دولت از آن منتفع می‌شوند.»
حسین روزبه، عضو انجمن موبایل ایران نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تعرفه مصوب واردات آی‌فون را بهترین حالت توصیف می‌کند و معتقد است که در صورت تعیین هر تعرفه‌ای غیر از تعرفه فعلی ممنوعیت آی‌فون، از آزادسازی واردات این گوشی‌ها به‌صرفه‌تر می‌شد. او در این خصوص توضیح می‌دهد: «با تعرفه ۱۵ درصدی برای واردات تجاری گوشی‌های آی‌فون، فاصله قیمتی این گوشی‌ها در بازار نسبت به مدل‌های قاچاق آنها کمتر خواهد شد و مصرف‌کننده ترجیح می‌دهد تا این کالا را از مبادی رسمی خریداری کند.» این فعال بازار موبایل در بخش دیگری از صحبت‌های خود یکی از تاثیرات مثبت آزادسازی آی‌فون با تعرفه تجاری ۱۵ درصدی را پایان حضور آی‌فون‌های رفرش و ریپک‌شده در بازار ایران اعلام می‌کند و به اعتقاد او اگر مخالفان آزادسازی واردات آی‌فون به کشور در این مسیر سنگ‌اندازی نکنند، نتیجه مثبتی برای بازار رقم خواهد خورد. در حالی‌که حسین روزبه تعیین تعرفه تجاری ۱۵ درصدی برای واردات گوشی‌های آی‌فون را مناسب و هوشمندانه ارزیابی می‌کند، محمدرضا فرجی، رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران معتقد است که تعرفه واردات این گوشی‌ها همچنان غیرمنطقی تعیین شده. او با اینکه از آزادسازی رجیستری و واردات آی‌فون ابراز خوشحالی می‌کند، اما از نرخ ۱۵ درصدی برای این موضوع انتقاد می‌کند و تعرفه مصوب را به دلیل اینکه عملا برای مدل‌های رده پایین این گوشی‌ها که در داخل کشور تولید نمی‌شوند، منطقی نمی‌داند. به اعتقاد این فعال و کارشناس بازار موبایل، همچنان دیدگاه مسوولان نسبت به خریداران گوشی‌های آی‌فون این است که ثروتمند هستند و خواهان این کالای لوکس هستند، اما در واقع به نظر می‌رسد که عمدتا این‌گونه نیست و مصرف‌کنندگان از تجهیزات و تکنولوژی این محصول برای رفع نیازهای مرتبط به مشاغل، تحصیل و... نیز استفاده می‌کنند.
وضعیت قیمت‌ها پس از آزادسازی
در حالی که برخی از فعالان بازار موبایل تعرفه تجاری و مسافری مصوب برای واردات آی‌فون را مناسب و منطقی می‌دانند، اما به اعتقاد برخی دیگر تعرفه واردات این گوشی‌ها همچنان غیرمنطقی است؛ همه آنها بر گرانی در بازار موبایل تحت تاثیر آزادسازی واردات آی‌فون اتفاق نظر دارند و این اتفاق را طبیعی اعلام می‌کنند. محمدرضا فرجی، رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران معتقد است که قیمت‌ها در بازار موبایل ایران پس از آزادسازی آی‌فون به سمت گران شدن می‌رود نه گران‌فروشی. او با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: «تعزیرات گرانی و گران‌فروشی را یکسان می‌دانند، اما این‌گونه نیست و گرانی در بازار موبایل در روزهای آینده به تعرفه و حقوق گمرکی برمی‌گردد. در هر صورت گوشی‌های آی‌فون گران می‌شوند، اما در حال حاضر این گرانی نامتعارف است و به متقاضیان این گوشی‌ها توصیه می‌کنم که فعلا و چند روزی برای خرید صبر کنند.» حسین سادات حسینی، رئیس کمیسیون تخصصی موبایل و لوازم جانبی اتاق اصناف ایران نیز در روزهای اخیر به مردم توصیه کرده است که برای خرید آی‌فون ۱۶ عجله نکنند. به اعتقاد او، قیمت آی‌فون ۱۶ به دلیل افزایش تقاضا، نسبت به قیمت جهانی دارای حباب است؛ به‌طوری که این موضوع برای آخرین مدل‌های آی‌فون در پی آزادسازی رجیستری و کاهش عرضه آنها منجر به افزایش نرخ ۱۰ تا ۱۵ درصدی شده است. با قانونی شدن واردات و با ارائه قیمت نهایی صحیح از سوی شرکت‌ها، این کالا با قیمتی منصفانه و معقول به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
محمدرضا عالیان، دبیر کنگره موبایل ایران نیز معتقد است که قیمت مدل‌های مختلف تلفن‌های همراه در بازار موبایل نسبت به یکدیگر چسبندگی دارند و تغییرات هر چند ناچیز در قیمت یک برند خاص، بر قیمت سایر برندها نیز تاثیر می‌گذارد. این گفته فعال بازار موبایل نیز گرانی‌ها را پس از آزادی آی‌فون‌ها تایید می‌کند. البته او در بخش دیگری از صحبت‌های خود مطرح می‌کند که اگر ورود و گردش قانونی کالاهای آی‌فون به بازار ایران سرعت بگیرد، وضعیت سایر محصولات و برندها نیز تحت تاثیر این موضوع مساعد خواهد شد. عالیان در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به نوسانات ارزی در روزهای اخیر و تاثیر آن بر بازار موبایل می‌گوید: «با توجه به اینکه ارز واردات تلفن‌های همراه نیز از بازار آزاد تامین می‌شود، بازار موبایل هم از نوسانات ارزی تاثیر می‌پذیرد. بنابراین هر چه زودتر کد تعرفه برای واردات آی‌فون تعیین شود و بازرگان بتواند نسبت به ثبت سفارش این کالا اقدام کند، در کمتر از دو هفته می‌توانیم شاهد ورود مدل‌های ۱۴ به بعد آی‌فون باشیم که به صورت قانونی به بازار آمده‌اند.» با این اوصاف در حالی که به نظر می‌رسید با تعرفه جدید واردات آی‌فون‌ها قیمت این گوشی‌ها در بازار متعادل و منطقی شود، فعالان و کارشناسان بازار موبایل معتقدند که تا زمان تعیین کد تعرفه، ثبت سفارش و قیمت نهایی این مدل‌ها، بازار همچنان ملتهب خواهد بود و قیمت‌ها رو به گرانی می‌روند.
