قیمت بنزین سوپر آزاد؛ سه‌هزار و ۵۰۰ یا ۹۰ هزار تومان؟

تریبون اقتصاد - واردات بنزین سوپر آزاد، با مصوبه هیئت دولت آزاد شد. پیش‌بینی می‌شود بنزین سوپر وارداتی توسط بخش خصوصی با عددی نزدیک به بنزین جهانی عرضه شود.

با اجرای این مصوبه به نظر می‌رسد دولت یکی از سه سناریو مطرح شده برای افزایش قیمت بنزین را انتخاب و اجرایی کرده است.  در این سناریو بنزین سه‌نرخی مطرح شده بود که بر اساس آن به طبقات سهمیه بنزین فعلی (بنزین یارانه‌ای و آزاد) یک بنزین نرخ آزاد با نرخ بالاتر اضافه می‌شود.

طی هفته‌های گذشته و بعد از تقدیم لایحه بودجه 1404 نخستین اعداد از قیمت 8 هزار تومانی قیمت بنزین تولید داخل و 30 هزار تومانی هر لیتر بنزین وارداتی توسط رئیس جمهور مطرح شد. اما پس از انتشار خبر مصوبه هیئت وزرا در خصوص آزادسازی واردات بنزین سوپر توسط بخش خصوصی گمانه زنی ها درباره نرخ بنزین سوپر وارداتی از لیتری 30 هزار تا بالای 70 هزار تومان منتشر شده است.

قیمت بنزین سوپر وارداتی چقدر است؟

ناترازی در تولید بنزین موضوع جدیدی نیست؛ اما این ناترازی طی 10 سال اخیر به معضل بزرگ اقتصادی و استراتژیک برای دولت ها تبدیل شده است.

افزایش بی‌رویه مصرف و به‌تبع آن نیاز به واردات بیشتر، طی دهه 80 ، دولت را بر آن داشت تا با سهمیه بندی و کارت سوخت بنزین، مصرف آن را کنترل کند. اما تولید و عرضه خودروهای بی کیفیت بنزینی، وجود بیش از ۳.۵ میلیون خودروی فرسوده در کشور، فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی، کاهش تولید CNG، تحریم و کاهش واردات بنزین از یک سو و  کاهش توان تولید پالایشگاه ها به دلایل مختلف از سوی دیگر به افزایش ناترازی بین تقاضا و تامین دامن زد. به طوری که طبق آمار ارائه شده، روزانه 8 تا 11 میلیون لیتر تقاضا بیش از عرضه بنزین در کشور وجود دارد.

توان تولید داخلی بنزین سوپر چقدر است؟

بنا بر گزارش‌ها میزان تقاضای بنزین سوپر در کشور روزانه بین 3 تا 5 میلیون لیتر است. میزان تولید داخلی بنزین سوپر  با درنظرگرفتن اولویت تامین بنزین معمولی چیزی نزدیک به 2 میلیون لیتر می باشد. طبق گفته مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی، کرامت ویس‌کرمی روزانه حدود ۳۰۰ هزار لیتر بنزین سوپر در جایگاه‌های منتخب پایتخت عرضه می‌شود.

بنابراین، حجم واردات بنزین سوپر توسط بخش خصوصی بین 2 تا 3 میلیون لیتر روزانه خواهد بود.

پیش بینی قیمت بنزین

این میزان واردات درصورتی‌که با قیمت دلار آزاد 67 هزارتومانی رقمی نزدیک به 167 میلیارد تومان به‌صورت روزانه خواهد بود. موضوع مهم در این زمینه افزایش قیمت بنزین سوپر از زمان واردات تا باک بنزین است که شامل هزینه‌های جانبی نیز خواهد بود. چرا که بخش خصوصی واردکننده این حجم بنزین سوپر موردنیاز در کشور قطعاً باید حاشیه سود منطقی و قابل‌احراز نیز برای این اقدام در نظر بگیرد. اگرچه سازوکار قیمت‌گذاری برای محصول نهایی که در دسترس مصرف‌کننده قرار می‌گیرد هنوز مشخص نیست؛ اما پیش‌بینی‌ها از قیمت احتمالی بنزین از همین حالا شروع شده است.

 خبرگزاری مهر در گزارشی نوشت: بر اساس اطلاعات منتشر شده در نشریات بین‌المللی قیمت جهانی بنزین سوپر از ۱ دلار تا دو دلار در نوسان است که با احتساب دلار ۶۶ هزارتومانی (قیمت فعلی دلار بازار آزاد) بنزین سوپر می‌تواند میانگین قیمتی ۸۰ هزار تومان داشته باشد. با این حساب برای استفاده از بنزین سوپر بر اساس میزان حجم باک حداکثر باید ۴ میلیون و حداقل سه میلیون تومان پرداخت کرد.

به گزارش تسنیم نیز، ناصر عاشوری، دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش، از ناترازی روزانه ۸ تا ۱۴ میلیون لیتر بنزین در ایران خبر داده و گفته است: بنزین وارداتی لیتری ۳۸ هزار تومان برای ایران تمام می‌شود.

معمول‌ترین مدل محاسبه نرخ بنزین آزاد، قیمت آن به نسبت فوب خلیج‌فارس است. قیمت فوب پایین‌ترین قیمت یک کالا به شمار می‌رود و تنها در خلیج‌فارس هم مطرح نیست، بلکه در اکثر خلیج‌های بین‌المللی دنیا که محل تجارت هستند، وجود دارد.

بنا بر قوانین بین‌المللی در شرایط فوب فروشنده وظیفه دارد تمام هزینه‌های کالا را تا محل حمل اصلی (با کشتی یا هواپیما یا راه‌آهن) متقبل شود و تمامی هزینه‌های بعدازاین مرحله اعم از کرایه حمل، بیمه، تعرفه‌های وارداتی و … را خریدار متقبل می‌شود.

در حال حاضر میانگین قیمت جهانی بنزین سوپر ۱.۲۶  است. برابری این نرخ  به دلار 66.920 تومانی، معادل 83 هزار و 319 تومان می‌شود که با احتمال حداقل 10 درصد هزینه‌های متعلقه بیش از هر لیتر ۹۱ هزار تومان خواهد شد.

این در حالی است که باوجود کاهش نرخ انرژی و نفت و  بنزین در دنیا و کاهش قیمت روزانه،  قیمت آن به دلیل هزینه‌های بالای تبدیل ریال به دلار به نسبت آنچه که تاکنون از سوی دولت و کارشناسان اقتصادی عنوان شده است متغیر خواهد بود.

حال باید منتظر ماند و دید آیا برای تعیین نرخ سوم بنزین باز هم دولت با سازوکار قدیمی اقدام به تعیین قیمت دستوری خواهد کرد و یا اصولاً بخش خصوصی باوجود بازار 167 میلیارد تومانی روزانه بنزین سوپر زیر بار هزینه ها و مشکلات و مصائب مرتبط با واردات این کالای هزینه بر خواهد رفت یا خیر؟