پشت پرده طرح ساخت مسکن 25 متری

تریبون اقتصاد -  بازار مسکن حدود هفت میلیون واحد کسری دارد. از آنجا که تهران نزدیک 10 درصد جمعیت کل کشور  یعنی حدود  17 میلیون نفر را در خود جا داده است و روند مهاجر همچنان صعودی است، این تعداد رو به افزایش است. بنابراین به نسبت جمعیت پایتخت، بیش از  یک میلیون واحد از تقاضای مسکن در کل کشور را باید برای پایتخت در نظر گرفت. این در حالی است که به گفته ایرج رهبر، رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران، جمع قراردادهای دولت در طرح نهضت ملی مسکن  با انجمن انبوه‌سازان استان تهران نزدیک به 20 هزار واحد و سازندگان بخش خصوصی و مالکان در نهایت به 30 هزار واحد در تهران می‌رسد. از طرفی باوجود تغییر دولت هنوز هیچ برنامه‌ای از سوی وزارت راه در خصوص تأمین مسکن اعلام نشده است.

تفاوت هزینه ساخت مسکن 25 متری با نهضت ملی مسکن

در این آشفته‌بازار کمبود مسکن و افزایش متقاضی، پیشنهاد ساخت مسکن 25 و 35 متری در حالی مطرح شد که  واکنش منفی اغلب کارشناسان اقتصادی و اجتماعی  را به دنبال داشت. یکی از نکاتی که مدعیان ساخت مسکن 25 متری به آن تاکید دارند کاهش توان خرید مردم و ارزان بودن مسکن 25 متری است.

طبق گفته رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران، هزینه تمام شده ساخت مسکن در طرح نهضت ملی مسکن در زمین‌های رایگان دولتی، هر مترمربع هشت میلیون و 500 هزار تومان است. بر اساس اعلام سازمان نظام‌مهندسی تهران، هزینه ساخت هر مترمربع آپارتمان به‌صورت استاندارد در سال 1403 از متری 10 تا 20 میلیون تومان بر اساس تعداد طبقات محاسبه شده است.

اما سازندگان مسکن 25 متری اعلام کرده اند قیمت هر متر مربع ساخت آن بیش از 30 میلیون تومان خواهد بود و از آنجا که متراژ این مسکن بسیار کوچک است قیمت هر واحد نزدیک به 750 میلیون تومان می شود.

نادیده‌گرفتن استانداردها برای کاهش قیمت

ایرج رهبر رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران در گفت‌وگو با تریبون اقتصاد ضمن رد ادعای ارزان‌تر بودن هزینه تمام شده مسکن 25 متری به این نکته تاکید کرد که بر اساس تورم موجود و قیمت زمین، محاسبات واقعی برای ساخت و ساز در تهران تفاوت زیادی با محاسبات اعلام شده ازسوی طراح مسکن 25 متری دارد.

به گفته او اصولاً این موضوع  که با کوچک‌سازی مسکن، هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کند نکته‌ای بسیار غلط است و اگر کسی واقعاً در حوزه ساخت‌وساز و انبوه‌سازی کارنامه داشته باشد می‌داند که چنین چیزی ممکن نیست. هزینه مشاعات به نسبت یک واحد ۷۰ متری با یک واحد ۳۵ متری یا 25 متری هیچ تفاوتی ندارد. مشاعات یک ساختمان عبارت است از راه‌پله، پارکینگ، سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه که داخل واحد است.

رهبر در ادامه با اشاره به هزینه‌های مصالح و آهن‌آلات گفت: درواقع اگر شما به‌صورت منطقی و اقتصادی محاسبه کنید هزینه مشاعات برای ساخت واحد ۳۵ متری دوبرابر واحدهای 70 متر به بالا می شود.  بنابراین اینکه برخی شعار میدهند که با ساخت 25 متری مسکن، هزینه ها پایین می اید اصلا درست نیست و مردم باید مراقب باشند که گول این وعده ها و شعارهای نادرست و غیراقتصادی را نخورند.

تجربه‌های جهانی مسکن کوچک‌مقیاس

این کارشناس بخش مسکن ادامه داد: کشورهای حتی پیشرفته اروپایی طرح‌های اجتماعی کوچک‌مقیاس را  بعد از جنگ جهانی دوم تجربه کردند و طرحی مردود شناخته شده و الان  در حال تخریب است. چرا که به لحاظ اجتماعی  10 طبقه با تعدادی واحد ۳۵ متری، وضعیت بسیار ناهنجاری را در بلندمدت ایجاد می‌کند که بافرهنگ خانواده و زیست شهری ایران بسیار تفاوت دارد.

رهبر در خصوص احتمال مشترک بودن برخی از قسمت‌های مشاعات در این نوع از مسکن گفت: از طرف دیگر می‌گویند این مسکن مانند هتل است و می‌توان مشاعات را مشترک هم ساخت. یعنی  در یک راهرویی سرویس‌های بهداشتی مشترک درست کرد تا هزینه سرویس بهداشتی برای هر واحد را هم کاهش داد. قطعاً این راهکار هم اگر به‌صورت واقعی اجرایی شود بسیار مشکل‌ساز خواهد بود.

رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران با تأکید بر ضرورت تکریم خانوار ایرانی در تأمین مسکن گفت: حتی اگر زمین این طرح رایگان در اختیار سازنده قرار بگیرد هزینه‌های ساخت تغییر چندانی نخواهد داشت. در نهایت اگر به این موضوع اکتفا کنیم که برای تشویق جوانان به ازدواج این طرح اجرا شود و زوج‌های جوان زندگی را در این واحدها آغاز کنند. این را باید در نظر بگیریم که در واحد 25 متری ارتباطات خانواده ها قطع و محدود خواهد بود و بعد از تولد اولین فرزند قطعا باید به فکر مسکن دیگری باشند. خوب چرا از ابتدا راهی را برویم که نهایتا دو تا سه سال بعد ناچار به اصلاح آن باشیم؟

از آپارتمان به قفس‌های 25 متری

به گفته او فرهنگ خانواده ایرانی طی سال‌های اخیر با آپارتمان کنار آمده است. تا همین دو دهه پیش به آپارتمان می‌گفتیم قفس. حال برای جوانان قفس‌های 25 متری بسازیم فقط برای اینکه قدرت خرید آنها پایین آمده است؟  مسئولان باید برای تعالی و ارتقاء فرهنگ خانوارها تلاش کنند نه اینکه برای فرار از مشکلات راه اشتباهی را برویم که فرهنگ خانواده و ارتباطات خانوادگی روز به روز تضعیف شود.

رهبر با انتقاد از کم‌کاری دولت طی سال‌های اخیر در کنترل تورم و عدم حمایت کافی از سازندگان مسکن گفت: بجای این طرح‌های غلط و ناکارآمد که چند سال بعد باید هزینه جبران آن را بپردازیم،  باید دولت بپذیرد که وظیفه و مأموریت او این است که مسکن جوانان و خانوارهای ایرانی را به‌صورت کاملاً استاندارد و متناسب بافرهنگ دینی و ایرانی تأمین کند.

به گفته او ما می‌توانیم از طرح‌های موفقی که در دنیا اجرا شده است؛ مانند مسکن استیجاری بهره بگیریم. به این شکل که سرمایه‌گذاران در کنار دولت اقدام به ساخت می‌کنند و آن را به متقاضیان اجاره می‌دهند. شرایط اجاره و تملیک آن تعیین می‌شود و به‌مرور مستأجران مالک آن می‌شوند.

او در پایان تأکید کرد: دولت  می‌بایست برای تأمین مسکن و تسریع در ساخت آن  مشوق‌هایی را برای متقاضیان و سازندگان در نظر بگیرد که در چهارساله و با تغییر دولت‌ها این مشوق‌ها تغییر نکند.