افزایش قیمت خودرو درد سایپا و ایران‌خودرو را دوا می‌کند؟

تریبون اقتصاد - پس از مدت‌ها مناقشه بر سر اینکه قیمت خودرو از طریق سامانه یکپارچه به فروش برسد بهتر است یا در بورس کالا، ایران‌خودرو و سایپا قیمت محصولات خود را 30 درصد افزایش دادند. در اطلاعیه این دو شرکت ذکر شده بر اساس «دستورالعمل تنظیم بازار شورای رقابت»، قیمت محصولات خود را «اصلاح کرده‌اند.» و بهای دولتی تحویل کارخانه این دو شرکت تا ۳۰ درصد افزایش یافت.

استفاده از مُسکّن تکراری برای اصلاح قیمت

بابک صدرایی کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با تریبون اقتصاد در خصوص افزایش قیمت خودرو در کارخانه‌ها و تأثیر آن روی قیمت بازار آزاد گفت:  این سیاست بیشتر به‌عنوان یک مسکن کوتاه‌مدت عمل می‌کند. افزایش قیمت خودرو در کارخانه در شرایط کنونی ضروری است، اما بدون اصلاحات ساختاری در بهره‌وری تولید، این افزایش تنها به انتقال مشکلات به آینده منجر خواهد شد. قیمت‌گذاری دستوری نیز که قیمت‌ها را برای مدت طولانی ثابت نگه می‌دارد، در نهایت به جهش‌های شدید قیمتی منجر می‌شود که صنعت و بازار را به چالش می‌کشد.

او با اشاره به‌ پیش‌نیاز لازم برای کنترل قیمت بازار می‌گوید: افزایش قیمت اگر با افزایش عرضه همراه باشد، می‌تواند تا حدی حباب دلالی را کاهش دهد. بااین‌حال، اگر تولید نتواند تقاضا را پوشش دهد، بازار آزاد همچنان شاهد افزایش قیمت خواهد بود. به‌عنوان‌مثال، اگر قیمت کارخانه ۳۰ درصد افزایش یابد، انتظار می‌رود بازار آزاد با افزایش کمتری، در حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد مواجه شود. اما این بستگی زیادی به هماهنگی بین عرضه و تقاضا دارد.

خودروسازان توان افزایش تولید ندارند

صدرایی در پاسخ به این سؤال که آیا خودروسازان می‌توانند هم‌زمان با تعهدات قبل به تقاضاهای موجود نیز پاسخ دهند گفت: در حال حاضر، خودروسازان با چالش‌های جدی مواجه‌اند؛ از جمله بدهی به قطعه‌سازان و تولید خودروهای ناقص که در پارکینگ‌ها در حال دپو شدن است. این مشکلات مانع از افزایش تولید در کوتاه‌مدت می‌شود. برای حل این موضوع، ممکن است دولت مجبور شود تسهیلات یا خطوط اعتباری جدیدی به خودروسازان تخصیص دهد. بااین‌حال، این راهکار موقتی است و نمی‌تواند به‌عنوان یک درمان بلندمدت عمل کند.

سامانه‌های فروش خودرو درست عمل نمی‌کنند

بابک صدرایی، با اشاره به نقش سامانه‌های فروش در مدیریت قیمت در بازار آزاد خودرو گفت: سامانه‌های فروش و قرعه‌کشی‌ها تاکنون به‌درستی عمل نکرده‌اند. بسیاری از افراد واقعی که نیازمند خودرو هستند، موفق به خرید از سامانه‌ها نمی‌شوند، درحالی‌که دلالان همچنان از خلأهای موجود استفاده می‌کنند. اگر کنترل این سامانه‌ها بهبود یابد و تولید افزایش پیدا کند، فاصله قیمت کارخانه و بازار آزاد کاهش می‌یابد و دلالی محدودتر می‌شود.

قدرت خرید مردم با قیمت‌ها بالاتر نمی‌رود

صدرایی در ادامه با اشاره به کاهش قدرت خرید مردم و فاصله شدید افزایش قیمت‌ها با افزایش درآمد می‌گوید: افزایش قیمت خودرو بدون هماهنگی با افزایش درآمدها فشار زیادی به مردم وارد می‌کند. این مسئله باعث می‌شود تقاضای واقعی در بازار کاهش یابد و برخی افراد توان خرید خود را از دست بدهند. در چنین شرایطی، این افزایش قیمت نه‌تنها مشکل را حل نمی‌کند، بلکه ممکن است به رکود تقاضا و مشکلات بیشتر در صنعت منجر شود. به نظر من ما در بخش صنعت وضعیت خوبی نداریم. یعنی اینکه باتوجه‌به اینکه طی 18 ماه گذشته هیچ افزایش قیمتی روی خودرو نداشتیم اما در همین مدت با تورم بالای 40 درصد مواجه بودیم. از طرفی حقوق و درآمد مردم در همین مدت همسان با تورم رشد نکرده و با روند قیمت گذاری دستوری هم نمی توان به خودروسازی کمک کرد. چرا که فاصله بین افزایش درآمد با افزایش قیمت‌ها روز به روز بیشتر می شود.