چهره بازار نفت پس از سقوط سوریه چگونه خواهد بود؟

سقوط دولت سوریه در شامگاه ۱۸ آذرماه، می‌تواند نشان‌گر آغاز تحولات منطقه باشد. حال سوال اینجاست که تغییر دولت سوریه چه تاثیری بر بازار نفت خواهد داشت؟ مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس صنعت نفت، عنوان کرد: سوریه خود تاثیر چندانی بر بازار نفت ندارد، اما اگر تنش و بحران در منطقه گسترش پیدا کند، می‌تواند آینده بازار نفت را با مشکل مواجه کند. 

به گزارش تجارت نیوز، منطقه نفت‌خیز خاورمیانه، همواره جنگ‌ها و درگیری‌های بسیاری را به خود دیده است. شامگاه روز یکشنبه، ۱۸ آذرماه، خبرهایی مبنی بر سقوط دولت دمشق منتشر شد. به دنبال این اخبار، باید دید بازار نفت که همواره تحت تاثیر تحولات خاورمیانه قرار دارد در آینده چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد. 

سهم ناچیز سوریه از بازار نفت جهانی

سوریه در طبقه‌بندی جهانی سهم محدودی در تامین انرژی جهان دارد. کل حجم ذخایر نفتی سوریه ۲.۵ میلیارد بشکه است و حدوداً ۰.۱۵ درصد از نفت جهان را دربر می‌گیرد. 

بیشتر معاملات نفتی سوریه در بازار سیاه و به دور از آمارهای بین‌المللی انجام می‌شد. این موضوع منجر به فروش نفت سوریه به قیمتی پایین‌تر از قیمت جهانی شد. 

نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) کنترل سه میدان نفتی بزرگ سوریه، السویدیه، رمیلان و العمر، به همراه حدود ۱۰ میدان دیگر در الحسکه و دیرالزور را در دست دارند. مهم‌ترین این میادین شامل التنک و الجفره کونیکو است که گاز نیز تولید می‌کنند. تولید روزانه این میادین حدود ۲۸ هزار بشکه برآورد شده که عمدتاً به حکومت سوریه، مناطق مخالفان و متحدان کرد در شمال عراق فروخته می‌شود. 

قبل از ناآرامی‌های ۲۰۱۱، تولید نفت سوریه روزانه حدود ۳۸۶ هزار بشکه بود، اما با آغاز جنگ داخلی و از دست رفتن کنترل دولت بر بسیاری از میادین، تولید به‌شدت کاهش یافت. حکومت پیشین سوریه تنها بر چند میدان مانند التیم و الورد تسلط داشت که مجموع تولید آن‌ها به ۱۸ هزار بشکه در روز می‌رسید. حال با توجه به تغییر دولت مشخص نیست این منابع نفتی چه سرنوشتی خواهند داشت. 

همچنین، ترکیه با حملات مکرر به تاسیسات نفتی شمال شرق سوریه، این منابع را هدف قرار می‌داد چراکه آن‌ها را منبع تامین هزینه‌های قسد می‌دانست که در ترکیه به عنوان یک گروه تروریستی طبقه‌بندی شده‌اند. 

حال با توجه به همکاری قسد با تحریرالشام در برانداختن حکومت اسد و حمایت ترکیه از گروه تحریرالشام، مشخص نیست چه به سر منابع نفتی سوریه خواهد آمد. 

با توجه به حمایت ترکیه از نیروهای مخالف بشار اسد، به نظر می‌رسد در آینده خاورمیانه جدید، ترکیه نقش مهمی ایفا کند زیرا ترکیه با هدف افزایش روابط تجاری با اروپا و آمریکا، قصد بر هم زدن توازن منطقه به نفع خود و دیگر کشورهای ذی‌نفع را دارد. 

سیاست دولت جدید سوریه و تغییر هم‌پیمانان

دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری اخیراً تحریم‌هایی را علیه ۲۶ شرکت، ۱۱ نفتکش و یک شرکت سوری اعلام کرد که به ادعای واشنگتن، از مسیرهای اصلی تامین مالی از طریق فروش نفت ایران به سوریه و شرق آسیاست. 

شرکت القطرجی مستقر در سوریه، از سال ۲۰۱۸ تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد. وزارت خزانه‌داری همچنین ۱۳ نفتکش را تحریم کرده که گفته می‌شود القطرجی محموله‌های نفتی را با این کشتی‌ها هماهنگ کرده و یکی از منابع اصلی انتقال پول به ایران و صادرات میلیون‌ها بشکه نفت ایران به دیگر کشورهاست. 

این موضوع نشان از ارتباط جدی ایران و دولت قبلی سوریه در زمینه صادرات نفت دارد. حال با توجه به تحولات اخیر سوریه و سقوط دولت بشار اسد، باید دید این تحولات چه تاثیری بر بازار نفت خواهد گذاشت. 

به‌جز سهم نفت سوریه در بازار نفت جهان، به تغییرات منطقه نیز باید توجه کرد؛ چراکه این تحولات، فارغ از درصد تغییر و تحول در بازار نفت، سهم کشورها از بازار نفت را به‌راحتی تغییر خواهد داد. 

اهداف جنگی و نقش آن‌ها در آینده بازار نفت

مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس نفت، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز توضیح داد: «سوریه به خودی خود نقش چندانی در بازار انرژی دنیا ندارد زیرا این کشور اصولاً تولیدکننده و مصرف‌کننده بزرگی نیست. تنها مساله‌ای که وجود دارد، احتمال سرریز تنش‌ها به دیگر کشورهاست. این موضوع می‌تواند بر آینده بازار نفت تاثیرگذار باشد.» 

او ادامه داد: «با توجه به رویکردی که از سمت مخالفان اسد در چند روز گذشته مشاهده شد، به نظر نمی‌رسد تنش‌ها به دیگر کشورهای منطقه توسعه پیدا کند. اما اگر قرار باشد این اقدام تاثیری بر بازار نفت بگذارد، احتمالاً تاثیر کوتاه‌مدت و اندکی داشته باشد.» 

او در مورد تشدید تنش‌ها گفت: «سوریه خود تاثیر چندانی بر بازار نفت ندارد اما اگر تنش و بحران در منطقه گسترش پیدا کند، می‌تواند آینده بازار نفت را با مشکل مواجه کند. با توجه به رویکرد دولت چهاردهم، به نظر نمی‌رسد مانند دولت قبل بدون سیاست و برنامه عمل کند و تاکنون هوشمندانه عمل کرده است. از این رو، به نظر نمی‌رسد مشکل چندانی پیش آید.»