پشت‌پرده کسب‌وکار پررونق داروخانهها
بررسی نتایج یک تحقیق مستقل کمک می‌کند درباره دخل‌و‌خرج فروش دارو و اصرار داروخانهها به عرضه محصولات اقلام آرایشی، بهداشتی و... جزییات بیشتری بدانیم
تریبون اقتصاد- داروخانه‌های سلف‌سرویس شیک، در گوشه‌‌وکنار شهر ظهور پیدا کرده‌اند و با اینکه ظاهر امر نشان می‌دهد اوضاع برایشان خوب پیش می‌رود، ممکن است در همین زمان تجارت پرسود داروخانهها به‌شکلی غیرمنتظره و با سرعتی باورنکردنی به خط پایان نزدیک شده باشد.
به‌گزارش تریبون اقتصاد؛ احتمال ورشکستگی 40 درصد داروخانهها از خبرهای مهم روزهای اخیر است که لابلای اخبار حمله تروریستی کرمان دیده نشد. خبر را رییس انجمن داروسازان اعلام کرده. شهرام کلانتری، انگشت اتهام خود را سمت «رشد قارچ‌گونه» داروخانهها و صدور «بیش از حد» مجوز تاسیس داروخانه گرفته و کمبود نقدینگی را معضل جدی صاحبان داروخانه می‌داند. رییس انجمن داروسازان در ادامه مثل هر مقام صنفی دیگری پیازداغ ماجرا را زیاد کرده و مواردی مانند دپوی چندماهه دارو توسط بیماران، قوانین و مقررات سخت‌گیرانه شرکت‌های پخش دارو را از دیگر مشکلات پیش‌روی صاحبان این کسب‌وکار خوانده است. بیایید با بررسی یک تحقیق مستقل که توسط آکادمی بانک سامان انجام شده، این ادعاها را صحت‌سنجی کنیم.
داروخانهها با چه مشکلاتی سروکله می‌زنند؟
داروخانهها مثل هر کسب‌وکار دیگری از افزایش تورم تاثیر می‌پذیرند. شرکت‌کنندگان در گزارش پیمایش صنفی آکادمی بانک سامان گفته‌اند، از اردیبهشت پارسال تا اردیبهشت امسال، قیمت تجهیزات پزشکی در داروخانهها 90 درصد افزایش بالا رفته است. لوازم آرایشی، بهداشتی 45 درصد گران شده و دارو رشد 81 درصدی را از سر گذرانده است. متوسط نرخ تورم در سبد کالاهای داروخانه‌ای را به‌طور کلی 80 درصد برآورد کرده‌اند.
داروخانهها علاوه بر تورم، بهبود اندک در رشد اقتصادی، بهبود نسبی رشد مصرف خانوار، حذف ارز نیمایی و افزایش نرخ ارز، کاهش قدرت خرید خانوار، توسعه داروخانه‌های اینترنتی، افزایش واردات دارو و لوازم آرایشی از مجاری غیررسمی، تسهیل مقررات اعطای مجوز تاسیس داروخانه جدید، افزایش هزینه‌های اجاره محل کسب و دستمزد نیروی متخصص را دیگر دست‌اندازهای پیش‌روی کسب‌وکارشان می‌‌دانند.
داروخانهها در عوض روند رو به افزایش کهنسالی، اجرای طرح دارویار و ثبات نسبی در قیمت اجاره مجوز داروخانه را به چشم نقطه قوت و مایه دلگرمی فعالان این تجارت می‌بینند اما اعقاد دارند مواردی مثل کمبود دارو در بازار به‌دلیل مشکلات صنعت داروسازی، افزایش سهم بازار غیررسمی در عرضه دارو و لوازم آرایشی و بهداشتی، افزایش سهم بازار داروخانه‌های دولتی و غیرخصوصی، کاهش سهم داروی واردات رسمی از 1.8 درصد کل ارزش بازار به یک‌درصد و افزایش فروش اینترنتی محصولات دارویی و غیردارویی آنها و تجارت‌شان را تهدید می‌کند.
دخل و خرج داروخانهها چقدر است؟
اندازه بازار داروخانه در ایران سال 1400، معادل 65 هزار میلیارد تومان بود. یک سال بعد اندازه بازار داروخانه به 129 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد هاست و پیش‌بینی‌های مربوط به سال 1402، از عددی معادل 238 هزار میلیارد تومان حکایت دارد.
اندازه بازار فروش دارو و لوازم بهداشتی- آرایشی ظرف دو سال، 266 درصد رشد کرده و نسبت به سال قبل 85 درصد بزرگ شده است. متوسط درآمد داروخانهها در یک‌سال اخیر با رشدی معادل 79 درصدی روبروست. سال قبل متوسط درآمد ماهیانه فروش داروخانهها، 697 میلیون تومان بوده که 34 درصد آن صرف هزینه‌های عملیاتی شده و در ادامه پس از کسر سرمایه، با احتساب متوسط حاشیه سود 24 درصدی، نهایتا رقم 167 میلیون و 280 هزار تومان دست صاحب داروخانه را گرفته است.
مالکان داروخانه سراسر کشور پیش‌بینی کرده‌اند با وجود رشد اندازه بازار به 238 هزار میلیارد تومان و افزایش متوسط درآمد ماهیانه فروش تا یک میلیارد و 247 میلیون تومان، در نهایت امسال پس از کسر هزینه‌ها و پرداخت دستمزد کارکنان، 15.5 درصد درآمد به‌عنوان سود خالص برایشان باقی بماند که معادل 193 میلیون و 285 هزار تومان می‌شود.
داروخانه در تهران رونق‌تر بیشتری دارد و صاحب داروخانه در مقایسه با متوسط‌های کشوری سود بیشتری به جیب می‌زند. صاحبان داروخانه در تهران پیش‌بینی کرده‌اند امسال متوسط درآمد ماهیانه‌شان از 825 میلیون تومان به یک میلیارد و 487 میلیون تومان برسد. آنها نسبت سود خالص به درآمد فروش را 21 درصد برآورده‌اند و انتظار دارند در نهایت رقمی معادل 312 میلیون و 270 هزار تومان دستشان را بگیرد.
سود خالص داروخانه در تهران، سال گذشته به‌طور متوسط ماهی 247 میلیون و 500 هزار تومان بوده که تقریبا 28 درصد بیشتر از متوسط سود کشوری است. داروخانهها در تهران پارسال، 40 درصد درآمد 825 میلیون تومانی خود را بابت تامین هزینه‌های عملیاتی از درآمد ناخالص ماهیانه کسر کردند.
داروخانهها با چه مشکلاتی روبرو هستند؟
صاحبان داروخانه می‌گویند بزرگترین مشکل‌شان درحال حاضر افزایش رقبا است. ضمن اینکه متقاضیان داروهای نایاب و کمیاب از دایره مشتریان داروخانهها خارج شده‌اند و حالا جزو مشتریان بازار آزاد و غیررسمی به‌حساب می‌آیند.
دارو تاریخ انقضا دارد و نمی‌توان آن را به امید افزایش قیمت، زیاد در انبار نگه داشت. صاحبان داروخانه می‌گویند متوسط دوره انتظار برای فروش کالا در این صنف به 45 روز رسیده است. 36 درصد داروخانهها برای تامین داروهای مورد نیازشان با موانع و مشکلات مواجه هستند. نصف داروخانهها می‌گویند در بخش فروش با کاهش تعداد مشتریان مواجه شده‌اند.
کاهش حجم فروش دارو معضل 44 درصد داروخانه‌هاست. درآمد فروش دارو تنها 31 درصد افزایش پیدا کرده است اما درآمد فروش در بخش غیردارویی 56 درصدی رشد کرده. آن‌هم در شرایطی که به‌طور میانگین این محصولات 38 درصد از سهم کل فروش را در اختیار دارند. همین مسئله باعث شده 78 درصد داروخانهها روی فروش محصولات غیردارویی حساب بیشتری باز کنند.
فروش اینترنتی هنوز نتوانسته کمک‌حال داروخانهها باشد؛ تنها 37 درصد فروشگاه‌ها برای حضور در فضای مجازی و فروش اینترنتی دارو اقدام کرده‌اند و همان‌ها هم می‌گویند این کار نهایتا فروششان را به میزان هفت درصد بهبود بخشیده است.
70 درصد فعالان بازار فروش دارو در قالب گردانندگان داروخانهها، باور دارند تحریم‌ها و مشکلات واردات دارو کسب‌وکار آنها را به‌شکل منفی تحت‌الشعاع قرار داده است. 40 درصد این افراد تایید می‌کند که با مشکلات مربوط به تامین دارو روبرو هستند. افزایش هزینه‌ها و اجاره‌بهای واحدهای صنفی اسباب تکدر‌خاطر 71 درصد از گردانندگان داروخانه را فراهم آورده است. 31 درصد از کاهش حاشیه سود گلایه دارند و 82 درصد گفته‌اند افزایش رقبا دغدغه اصلی‌شان است.
35 درصد داروخانهها گفته‌اند امسال کاهش تعداد مشتری را به شکل ملموس احساس می‌کنند اما همیشه نمی‌توان تنها نیمه خالی لیوان را دید؛ 44 درصد گفته‌اند اوضاع نسبت به پارسال تغییر محسوسی نکرده و 21 درصد صاحبان داروخانه با سری پرشور تایید دارند نسبت به سال قبل با افزایش تعداد مشتری روبرو هستند.
25 درصد واحدها اعتقاد دارند فعالان صنف آرایشی، بهداشتی، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و فروشندگان تجهیزات پزشکی، بخشی از مشتریان داروخانهها را از چنگشان بیرون می‌آورند. با این حال 75 درصد داروخانهها گفته‌اند در بخش فروش محصولات غیردارویی، افزایش یا ثبات تعداد مشتریان را شاهد هستند. لغو محدودیت فروش سایر محصولات بهداشتی و آرایشی، افزایش تقاضای محصولات تقویتی و مکمل‌های پروتئینی، فروش تجهیزات توان‌بخشی و فروش محصولات بدنسازی و ورزشی نیز در این زمینه به داروخانهها کمک کرده است.
صاحبان داروخانه در نهایت اوضاعشان را با وضعیت کلی فروش می‌سنجند جایی که 45 درصد، یعنی تقریبا نصف فعالان صنف گفته‌اند ثبات در فروش و تعداد مشتری را احساس می‌کنند. 24 درصد به گزینه افزایش تعداد مشتری رای داده‌اند و 31 درصد با غم و اندوه فراوان گفته‌اند تعداد مشتریانشان کاهش پیدا کرده است.
می‌خواهید نگاه فعالان فروش دارو به وضعیت کسب‌وکارشان را بهتر درک کنید؟ کافی است بدانید 53 درصد مالکان داروخانه، تمایلی به ادامه فعالیت خود ندارند یا حداقل در نظرسنجی انجام شده گفته‌اند نسبت به ادامه فعالیت در این صنف خوش‌بین نیستند.
