رونمایی از شرکای جدید ایران‌خودرو ؛ سه تفنگدار می آیند!
پس از وقوع تغییری نسبتا غیرقابل‌باور در ایران‌خودرو و حتی در سطح کشور، مدیریت این شرکت از بخش دولتی سلب و به بخش خصوصی واگذار شد. حال مدیران جدید که پیش از این تجربه تأسیس، ایجاد و حتی نجات یک شرکت ورشکسته و بازگرداندن آن به چرخه تولید را داشته‌اند، تصمیم گرفته‌اند شرکای تجاری ایران‌خودرو را به‌طور کلی تغییر دهند.
تریبون اقتصاد- با روی کار آمدن بخش خصوصی در ایران خودرو، هر روز شاهد تغییرات ریشه ای در این شرکت هستیم و تغییر جدید هم، اضافه شدن شرکای خارجی جدید است.
به گزارش آخرین خودرو پس از وقوع تغییری نسبتا غیرقابل‌باور در ایران‌خودرو و حتی در سطح کشور، مدیریت این شرکت از بخش دولتی سلب و به بخش خصوصی واگذار شد. حال مدیران جدید که پیش از این تجربه تأسیس، ایجاد و حتی نجات یک شرکت ورشکسته و بازگرداندن آن به چرخه تولید را داشته‌اند، تصمیم گرفته‌اند شرکای تجاری ایران‌خودرو را به‌طور کلی تغییر دهند. شاید بتوانند با این اقدام، سبد محصولات این شرکت را برای تمام اقشار جامعه با محصولاتی باکیفیت‌تر گسترش دهند و در هدفی مهم‌تر انتقال تکنولوژی را از طریق شرکای جدید به داخل کشور رقم بزنند چراکه قرار است داخلی سازی محصولات جدید از مهم ترین اقدامات پیش رو باشد.
ایران‌خودرو از بدو تأسیس، شرکای تجاری زیادی داشته که بدون شک، برند پژو به‌عنوان مشهورترین و به‌یادماندنی‌ترین آن‌ها شناخته می‌شود. اما طی یک دهه گذشته، وضعیت دچار تغییرات زیادی شد و اغلب شرکای ایران‌خودرو، آسیایی و به‌ویژه چینی بودند. در این میان، باوفاترین و ماندگارترین شریک ایران‌خودرو، شرکتی نبود جز «هایما».
وضعیت فعلی آخرین شریک تجاری ایران‌خودرو ؛ هایما
هایما را می‌توان نسخه‌ای مشابه ایران‌خودرو در چین دانست یا به‌بیان ساده‌تر، حتی می‌توان به‌جای «هایما» گفت: «چایناخودرو»؛ چراکه این شرکت در سال ۱۹۹۲ در قالب یک جوینت‌ونچر بین دولت استان هاینان و شرکت ژاپنی مزدا تأسیس شد. اما طبق معمولِ اقتصاد دولتی، حتی در بالاترین سطح هم این مدل مدیریتی دچار مشکل شد و اندکی بعد، یعنی در سال ۲۰۰۶، گروه خودروسازی FAW که خود از غول‌های صنعت خودروی دولتی چین محسوب می‌شود ـ سهام مزدا را خرید و مالک اصلی هایما شد.
اما این پایان تغییرات در وضعیت سهام‌داری هایما نبود؛ چراکه در سال ۲۰۲۱، گروه FAW تصمیم گرفت ۴۹٪ از سهام هایما را به شرکت Hainan Development Holdings واگذار کند؛ هلدینگی دولتی که تحت مالکیت دولت استان هاینان است. در نهایت، هایما نیز همچون بسیاری از خودروسازان ایرانی، در حال حاضر در وضعیتی است که هر دو سهام‌دار اصلی آن، نهادهای دولتی چین هستند؛ یکی در سطح استانی و دیگری در سطح ملی.
سرنوشت هایما از جایی به ایران‌خودرو گره خورد که این شرکت، همانند شریک ایرانی خود، دچار زیان انباشته سنگین شد و ناچار به فروش دارایی‌های مازاد و واگذاری سهام به زیرمجموعه‌هایش شد. اما مدیران دولتی هایما خوب می‌دانستند که این اقدامات برای بقا کافی نخواهد بود؛ از همین رو، در سال ۲۰۲۳ برای حفظ موقعیت خود، همکاری‌هایی را با شرکت تویوتا در زمینه خودروهای سلول سوختی آغاز کردند و همچنین وارد بازار اجاره خودرو در هاینان شدند.
از سوی دیگر، ایران‌خودرو در سال ۱۴۰۳ با کاهش شدید تقاضا از طرف هایما مواجه شد؛ چراکه این شرکت هیچ تغییر چشمگیری نسبت به محصولات رقبای مونتاژکار ایران‌خودرو ارائه نداد. در نتیجه، با خصوصی‌شدن ایران‌خودرو، این همکاری احتمالا کم کم به پایان می رسد و هایما از بازار ایران خارج خواهد شد؛ هرچند اینکه این خداحافظی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت، هنوز مشخص نیست.
قبل از رفتن هایما، شرکای جدید آمدند
هنوز خبر رفتن احتمالی هایما از ایران رسانه‌ای نشده بود که شرکای جدید ایران‌خودروی خصوصی‌شده معرفی شدند: سه برند چینی «هونگچی»، «جتور» و «هاوال». هرکسی که اندکی با صنعت خودرو آشنایی داشته باشد یا پیگیر اخبار این حوزه باشد، به‌احتمال زیاد از این تغییر استقبال می‌کند؛ چراکه از نظر شهرت و کیفیت، این سه برند محصولات به‌مراتب بهتری نسبت به هایما عرضه می‌کنند.
نکته‌ای که در ذهن بسیاری از مردم درباره انتخاب این شرکا نقش بسته، وجود سابقه همکاری میان این شرکت‌ها و گروه بهمن یا مدیران فعلی ایران خودرو است. به این شکل که در گذشته، هاوال نیز به‌عنوان شریک تجاری بهمن، محصولاتی نظیر هاوال H2 را به بازار ایران عرضه می‌کرد و برنامه های زیادی با این گروه پیش از تحریم ها داشت. از سوی دیگر در مورد دیگر محصولا بهمن موتور هم سابقه همکاری با جتور و هونگچی دیده می شود و این نشان می دهد مدیران جدید ایران خودرو سعی کرده اند از تمام ظرفیت های بین المللی خود استفاده کنند تا شرکای جدید ایران خودرو کیفیت بالاتری داشته باشند.
وضعیت سه تفنگدار چینی تازه‌وارد
هونگچی (HONGQI)
شرکت هونگچی (Hongqi) زیرمجموعه گروه FAW و یکی از قدیمی‌ترین برندهای لوکس چین است که در سال ۱۹۵۸ تأسیس شد. این برند فعالیت خود را با تولید خودروهای تشریفاتی آغاز کرد و اکنون با تمرکز بر خودروهای لوکس و الکتریکی، در مسیر جهانی‌سازی قرار گرفته است. هونگچی در سال ۲۰۲۲ حدود ۳۱۰ هزار دستگاه خودرو فروخت و قصد دارد این رقم را تا سال ۲۰۲۵ به یک میلیون دستگاه برساند؛ نیمی از آن‌ها خودروهای برقی سازی شده خواهند بود.
در ایران، مدل‌هایی مانند اچ ۵ و E-QM5 از این نشان توسط بی ان کارز عرضه شدند. البته که وارداتی های این نشان در بازار ایران بازار چندان داغی نداشتند اما کیفیت این نشان برای بازار اثبات شد و در صورت عرضه توسط خودروسازی مثل ایران خودرو، قطعا استقبال خوبی را در بازار شاهد خواهیم بود.
جتور (JETOUR)
برند جتور (Jetour) در سال ۲۰۱۸ توسط گروه چری تأسیس شد و با تمرکز بر تولید شاسی‌بلندهای اقتصادی مخصوص جوانان، در مدت زمانی کوتاه موفق به فروش ۵۵۰٬۰۰۰ دستگاه در سال ۲۰۲۴ شد.
این برند تاکنون بیش از ۱.۵ میلیون خودرو در ۶۵ کشور فروخته است. یکی از نقاط قوت جتور، استراتژی «Travel+» است که با ترکیب خودرو، گردشگری و فرهنگ، موجب جذب و وفاداری بیشتر مشتریان شده است. مدل‌های T2 و Shanhai T2 از پرفروش‌ترین‌های این برند هستند.
با وجود رشد سریع، جتور هنوز به‌اندازه برندهای بزرگ خودروسازی شناخته‌شده نیست و در برخی مناطق با مشکلاتی در خدمات پس از فروش و مسائل فنی مواجه است اما همچنان به توسعه محصولات جدید و ورود به بازار های مختلف ادامه می دهد.
هاوال
هاوال، برند تخصصی شاسی‌بلند گروه گریت‌وال موتورز، از سال ۲۰۱۳ وارد بازار شد و در همین مدت کوتاه، به یکی از پرفروش‌ترین برندهای SUV در چین تبدیل شده است؛ به‌ویژه با مدل موفق H6 که سال‌ها صدرنشین جدول فروش این کلاس بوده است.
هاوال با تمرکز بر بازارهای نوظهور و قیمت رقابتی، تاکنون بیش از ۳.۵ میلیون دستگاه خودرو در سطح جهانی فروخته است. هرچند رشد سریعی داشته، اما همچنان با چالش‌هایی نظیر کیفیت متوسط خدمات پس از فروش و افت قیمت در بازار دست‌دوم روبه‌روست؛ مشکلی که ایران‌خودرو با شبکه توزیع خود، احتمالا توانایی برطرف‌کردن آن را دارد.
آیا این‌بار وضعیت خیابان‌ها و جاده‌های ایران تغییر می‌کند؟
واقعیت این است که پیش‌بینی آینده، به‌ویژه در ایران، همواره امری دشوار و غیرقابل‌اتکاست. حذف هایما و همکاری با برندهای معتبر چینی، روی کاغذ اقدامی هوشمندانه و مثبت ارزیابی می‌شود، اما اینکه این قراردادها در عرصه اجرا چه سرنوشتی پیدا کنند، به عوامل مختلف سیاسی و اقتصادی بستگی خواهد داشت.
به هر حال، این قراردادها را می‌توان اولین گام مهم و نشانه تفاوت مدیریت خصوصی و دولتی در ایران‌خودرو دانست. هرچند نباید انتظار داشت که طی یک سال، خیابان‌های ایران با خودروهای روز دنیاآن‌هم با قیمت های پایین پر شوند.
