شناسایی 93 بمب ساعتی در تهران

تریبون اقتصاد - نظارت بر ایمن سازی و مراقبت از امنیت پیش از ساخت‌و‌ساز به عهده کدام یک از ارگان‌ها و دستگاه‌های دولتی است؟ این موضوعی است که همیشه بعد از بروز بحران و از دست رفتن سرمایه و جان شهروندان همواره به فراموشی سپرده و در نهایت با چند پیام تسلیت و وعده برای رسیدگی به امور خاتمه می یابد.

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «تاب‌آوری شهرها و ریسک مخاطرات طبیعی» به مخاطرات موجود در کلان شهرها اشاره کرده و نوشته است: یک شهر با رعایت اصول تاب‌آوری شهری قابلیت بهبود سریع و بازگشت به شرایط قبل از وقوع بحران را دارد. بلایای طبیعی همچون سیل، زلزله، طوفان، سونامی و ... همواره تلفات جانی و مالی بسیاری در پی دارند و یکی از مهم ترین مسائل و مشکلات پیش روی جوامع شهری به شمار می روند. این مخاطرات می توانند موجب بروز صدمات زیادی به زیرساخت‌ها و تأسیسات شهری، از بین رفتن دارایی ها و سرمایه های ملی و اختلال در سیستم زیربنایی شهری به خصوص در کلان شهرها شوند.

پلاسکو؛ نقطه عطف ناامنی

چندسال پیش با خبر آتش‌سوزی یکی از برج‌های تجاری قدیمی تهران در مرکز شهر جنجال بسیاری در خصوص امنیت و آمادگی مقابله با بحران در آسمان‌خراش‌ها و برج‌های بلند مرتبه تهران به راه افتاد.

بیش از سه دهه است که تهران شاهد مرتفع‌سازی و مال سازی در ابعاد و مساحت بسیار بزرگ است. از انواع و اقسام پروژه های تجاری و اداری که قبلا فقط در مراکز شهر ساخته می شد اما این روزها در حاشیه شهر و مناطق مختلف نیز به چشم می خورد. مراکز تفریحی که در طبقات بالای این ساختمان ها برای جذب کودکان و خردسالان ساخته شده، سینما و سالن های تئاتر، هایپرکالاهای مختلف، مراکز ورزشی پرمخاطب مثل بولینگ و اسکیت و ... و در نهایت پارکینگ های بیش از سه طبقه منفی زیر همین مراکز که مشتریان و مراجعه کنندگان آنها برای ورود و خروج گاهی به دردسر مواجه می شوند.

تمام موضوعات و ساختمان های مشابه این مراکز را در نظر بگیرید و بعد به خبر احتمال زلزله به عنوان یکی از بلایای طبیعی اقلیم تهران قدری فکر کنیم.

بنابر این گزارش  براساس آمار جهانی، در بازه زمانی سالهای 1998 تا 2017 میلادی، وقایع مرتبط با پدیده‌های ژئوفیزیکی و اقلیمی سبب مرگ 1.3 میلیون نفر شده و 4.4 میلیارد نفر در سطح جهان را مجروح، بی‌خانمان، آواره یا نیازمند کمک اضطراری کرده است. بیشترین پیامدهای اقتصادی در کشورهای کمتر توسعه یافته و کشورهای جزیره ای کوچک در حال توسعه در منطقه آسیا و اقیانوسیه مشاهده می شود.‌‌ به طوری که حدود 78 درصد از زیانهای مالی گزارش شده، 69 درصد مرگ ومیرها و همچنین 85 درصد از کل افراد آسیبدیده ناشی از وقایع ژئوتکنیکی ثبت شده طی 20 سال به این قاره مربوط است.

شهرداری و نهادهای ناظر و حاکم بر بازار مسکن اما فارغ از در نظر گرفتن این مخاطرات همچنان به صدور مجوز یا بهتر است بگوییم مجوز فروشی برای توسعه مراکز تفریحی، تجاری و مسکونی بلندمرتبه در پایتخت مشغولند.

پیشگیری در ناایمن‌سازی یا مقابله با بحران؟

در گزارش مرکز پروهش‌ها برای آسیب‌شناسی دقیق این روند،  اشاره شده است، رویکرد غالب مدیریت بحران در قوانین شهری ایران کالبدی بوده و بیشتر مقاوم سازی بناها مدنظر قرار گرفته است. آنچه در تاب آوری مشهود است اجتماع محور بودن آن میباشد.‌‌

براساس بررسی‌های انجام شده می‌توان حفره‌ها و چالش‌های ارتقای تاب‌آوری شهری در حوزه قانونگذاری را در موارد زیر دانست:

1.  کمبود ظرفیت قانونی، نهادی یا اداری در تدوین قوانین و مقررات؛ دادههای ناکافی و یا نامعتبر؛ فقدان سازوکارهای اشتراک مطالعات و مدیریت دانش؛ فقدان سازوکار و الزامات نظارت و ارزشیابی؛ و سامانه های پاسخگویی و گزارش دهی نامناسب
2. منافع متعدد و متعارض در میان ذینفعان در رابطه با اجرای اقدامات کاهش اثر و سازگاری
3.  قطعه قطعه شدن و موازی کاری در قدرت در مورد قانون گذاری، امور اجرایی و برنامه ریزی
4. فقدان چارچوب های قانونی حمایت کننده در توانمندسازی اجرا و نظارت
5.  فقدان اعمال قوانین اغلب به دلیل کمبود منابع یا تکه تکه شدن قدرت و گاهی به علت کمبود ظرفیت .

لازم به توضیح است که با تصویب قانون مدیریت بحران در سال 1398 بسیاری از موانع و خلأهای قانونی مرتفع شد، اما به دلیل عدم اجرای صحیح برنامه ها و ضعف نظارتی در این زمینه، مدیریت بحران در کشور همچنان با چالش های بسیاری مواجه است که نیازمند مطالعات میدانی و آسیب شناسی دقیق تر به منظور رفع نواقص و ارتقای وضع موجود است.

93 ساختمان آماده تخریب در تهران

فهرست ساختمان‌های ناایمن که از سوی دادستانی کل در اختیار  رسانه‌ها قرار گرفته، نشان ازاین دارد که سن برخی ساختمان ها و بی اعتنایی مالکان به تعمیرات و بازرسی‌های دوره‌ای و بازسازی نیز از عوامل مهم ناایمن بودن آنها است.

ساختمان‌هایی که بین آنها بیمارستان و ادارات دولتی نیز به چشم می خورد.

۱- پاساژ میری

۲- مجتمع تجاری اداری خلیج فارس

۳- ساختمان پیروزی

۴- بازارچه سنتی ستارخان

۵- گل افشان

۶- مجتمع خلیج فارس ۲

۷- ساختمان هرمزان

۸- مجتمع تجاری یادگار

۹- مجتمع تجاری و پارکینگ توحید

۱۰- برج بهاران

۱۱- اداره مالیات غرب تهران و مرکز خرید سپهر

۱۲- شرکت جار

۱۳- بیمارستان حضرت رسول اکرم

۱۴- پاساژ ناهید

۱۵- اداری و تجاری بم

۱۶- ساختمان افرا

۱۷- پاساژ فجر

۱۸- مجتمع تجاری و مسکونی ولیعصر

۱۹- برج نگین رضا

۲۰- انبار نفت شهران

۲۱- مجتمع تجاری و اداری بوستان

۲۲- مجتمع فرهنگی، ورزشی و تفریحی ارم

۲۳ - ساختمان جهاد کشاورزی

۲۴ - مجتمع ونک پارک

۲۵- ساختمان ذوب آهن

۲۶- بیمارستان امام خمینی

۲۷- پاساژ کویتی‌های انقلاب

۲۸- ساختمان ابتکار

۲۹- شرکت بستنی پاک

۳۰- انبار خانه کارگر

۳۱- بیمارستان لولاگر

۳۲- پاساژ میلاد قائم

۳۳- پاساژ مهستان

۳۴- مرکز تجاری افرا

۳۵- ساختمان علاء الدین

۳۶- سرای وحید

۳۷- سرای حاج ملاعلی

۳۸- پاساژ حمام قبله

۳۹- پاساژ رضوی

۴۰- پاساژ و سینما اروپا

۴۱- پاساژ گراند هتل

۴۲- سرای سید ولی

۴۳- سرای اتفاق

۴۴- پاساژ شناسا

۴۵- پاساژ زورخانه

۴۶- پاساژ وحدت

۴۷- پاساژ بلور

۴۸- سرای باغچه (علی گوله)

۴۹- سرای رشتی

۵۰- پاساژ طلازاده، پاساژ صفوی

۵۱- پاساژ صفوی

۵۲- پاساژ امین

۵۳- پاساژ علمی

۵۴- بیمارستان طرفه

۵۵- بیمارستان سینا

۵۶- بیمارستان بوعلی

۵۷- پاساژ کساء

۵۸- مجتمع های تاکسیرانی

۵۹- مرکز گل شهید محلاتی

۶۰- بنکداری خوانساری

۶۱ - انبار چای

۶۲- ساختمان مسکونی امام رضا

۶۳- بازار گل امام رضا

۶۴- شهرک بروجردی

۶۵- مجتمع مسکونی ابوالفضل

۶۶- درمانگاه سلیم

۶۷- پاساژ بهاران

۶۸- پاکسان

۶۹- پاساژ یکتا موسوی

۷۰- زیره کفش نصیری‌زاده

۷۱- بیمارستان شهدای یافت آباد

۷۲- بیمارستان فیاض بخش

۷۳- شرکت تکنو صنایع

۷۴- خوابگاه دانشگاه شریعتی

۷۵- خوابگاه دانشگاه شاهد

۷۶- پاساژ زنجانی

۷۷- مجتمع ۲۲ بهمن

۷۸- تالار طوبی

۷۹- مجتمع مسکونی بهار

۸۰- مجتمع مسکونی ارکیده

۸۱- مجتمع ارم

۸۲- مجتمع مسکونی گلستان

۸۳- مجتمع مسکونی تجاری امین

۸۴- مجتمع مسکونی ولیعصر

۸۵- مجتمع مسکونی رازی

۸۶- مجتمع مسکونی خاتم الانبیاء

۸۷- کارخانه ارج

۸۸- هلدینگ خودکفایی آزادگان

۸۹- شرکت صنایع نساجی هلال ایران

۹۰- سازمان اموال تملیکی

۹۱- مجموعه انبارهای شهید حدادی

۹۲- مجتمع تجاری بام لند

۹۳- مجتمع اداری تجاری طوبی

اندکی تامل در همین بخش از گزارش مرکز پژوهش های مجلس در کنار مرور اسامی ساختمان های ناایمن تنها در شهر تهران نشان‌دهنده این است که ایمن‌سازی و استاندارد سازی قبل از شروع ساخت‌و‌ساز اولویت بیشتری نسبت به بازرسی و آمادگی برای مقابله با بحران دارد. موضوعی که این روزها در مورد از دست رفتن جان بیش از 50 نفر از هموطنان ما در معدن طبس بسیار بیش از پیش به چشم می‌خورد.