پیش‌بینی قیمت بلیط هواپیما در سال 1404

تریبون اقتصاد - دولت در لایحه بودجه امسال پیشنهاد حذف یارانه سوخت برای حمل و نقل هوایی را مطرح کرده است. بر اساس پیشنهاد دولت، قرار بر این است که سوخت هواپیما به ۳۰ درصد قیمت تمام شده پالایشگاه محاسبه شود. این تغییرات چه تاثیری بر قیمت بلیت هواپیما خواهد داشت؟

به گزارش تریبون اقتصاد - پیش از آنکه دولت تصمیم بگیرد یارانه سوخت هواپیما را حذف کند و مجلس این اقدام را گامی در راستای حذف یارانه اقشار مرفه به نفع بقیه اقشار جامعه اعلام کند، دیوان عدالت اداری با توجه به مفاد برنامه پنجم توسعه رای بر آزادسازی قیمت بلیت هواپیما داده بود. فعالان صنعت هوایی معتقد بودند با این رای، نرخ بلیت هواپیما رقابتی خواهد شد و شاهد رشد جابجایی مسافر با این مصوبه خواهیم بود. حالا با مصوبه حذف یارانه سوخت برای صنعت هوایی، باید منتظر ماند و دید که چنین تصمیمی، چه تاثیری بر نرخ استفاده از هواپیما خواهد داشت.

احتمال وجود نوسان در قیمت سوخت تحویلی

افزایش نرخ سوخت به‌عنوان یک مولفه تاثیرگذار بر صنعت حمل‌و‌نقل قطعا روی هزینه تمام شده هر پرواز تاثیر خواهد گذاشت. آرمان بیات، کارشناس صنعت هوایی در گفت‌وگو با تریبون اقتصاد درباره تبعات تصمیم دولت در لایحه بودجه سال آینده گفت: قیمت سوخت هواپیما اکنون 600 تومان است و قرار است نزدیک به هفت هزار تومان بشود. در واقع نرخ سوخت 30 درصد قیمت پالایشگاه خواهد شد.

به وی بیات، اگر نرخ سوخت در پالایشگاه تغییر کند، هزینه تحویل به شرکت‌های هواپیمایی هم تغییر خواهد کرد. قیمت سوخت در پالایشگاه‌ها کمتر از نرخ فوب خلیج فارس است و احتمال وجود نوسان در این قیمت در طول سال وجود دارد، مگر آنکه دولت بخواهد نرخ پالایشگاه را ثابت کند. ولی چون در تبصره سه لایحه بودجه این موضوع پیش‌بینی نشده است و فقط گفته شده که قیمت تحویل سوخت 30 درصد نرخ پالایشگاه است، احتمالا نرخ سوخت متغیر بماند.

این کارشناس صنعت هوایی درباره تاثیر نوسانات نرخ سوخت پالایشگاه بر قیمت بلیت در طول سال توضیح داد: تغییرات نرخ پالایشگاه زیاد نیست و بررسی‌ها نشان می‌دهد که در طول سال تغییر ملموسی نداشته است. نهایت این تغییرات 500 تا هزار تومان بوده است. بنابراین 30 درصد آن نهایت 200 تا 300 تومان روی نرخ سوخت تحویلی به هواپیماها تاثیر می‌گذارد.

افزایش 15 درصدی هزینه شرکت‌ها

آرمان بیات درباره تاثیر افزایش قیمت سوخت بر هزینه شرکت‌ها گفت: با توجه به نرخ سوخت پالایشگاه‌ها، پیش‌بینی می‌شود افزایش قیمت سوخت حداکثر 15 درصد روی هزینه تمام شده شرکت‌ها تاثیر بگذارد.

وی افزود: برآورد شده است که افزایش هزینه شرکت‌ها هم 10 تا 12 درصد روی نرخ نهایی بلیت اثر بگذارد. به این ترتیب پیش‌بینی می‌شود که بین 250 تا 300 هزار تومان افزایش نرخ بلیت را شاهد باشیم.

هزینه‌های پرواز چقدر است؟

به گفته آرمان بیات، بسته به اینکه چه هواپیمایی در ناوگان استفاده شود و کدام شرکت بلیت بفروشد، هزینه‌های پرواز متفاوت است.

وی اضافه کرد: اگر پیکره هواپیماهای داخلی را در نظر بگیریم، تقریبا 60 تا 70 درصد پروازها توسط نزدیک به 90 فروند هواپیمای باریک پیکر انجام می‌شود. بنابراین باریک پیکرها بخش عمده ناوگان داخلی را تشکیل می‌دهند و بیشترین سهم را دارند.

این کارشناس صنعت هوایی توضیح داد: بر اساس برآوردها، هواپیماهای باریک پیکر نزدیک به سه هزار دلار به ازای هر ساعت پرواز، هزینه دارند. این هزینه در شرایطی است که در طول سال بیشتر از 1800 سیکل یا 2500 ساعت پرواز نداشته باشند، رقم می‌خورد. اگر این میزان پرواز تغییر کند، ممکن است هزینه‌ها کم یا زیاد شود.

وی ادامه داد: در میان هزینه‌های پرواز، دستمزد خلبان و کادر پروازی بسته به سیاست‌های خود شرکت‌های هواپیمایی، با توجه به استانداردی که در هزینه‌ها مد نظر قرار گرفته است -و تلاش شده که نه پایین و نه بالا باشد تا بتوان نیروها را نگه داشت-، چیزی حدود چهار تا پنج درصد هزینه‌های عملیاتی را شامل می‌شود.

سهم 40 درصدی پروازهای ماموریتی

آرمان بیات، حمل و نقل هوایی را مختص یک قشر خاص ندانست و تاکید کرد: باید مدل‌هایی به کار ببرند که قشرهای مختلفی از این سیستم حمل و نقلی استفاده کنند. باید بتوانیم نسبت به توان بازار با روش‌هایی، سهم بازار حمل و نقل هوایی را افزایش داده و آن را بزرگ کنیم.

وی درباره سهم سفر پرسنل دولتی در پروازها گفت: این واژه که گفته می‌شود کارمندان دولت این سهم را اشغال کرده‌اند، اشتباه است. سفرهای ماموریتی سهم 40 درصدی از سفرهایی هوایی را دارند و ممکن است این رقم ماموریت‌های بخش خصوصی را هم شامل شود.

احتمال ایجاد انحصار در صنعت هوایی

آرمان بیات، درباره سرانجام افزایش قیمت‌ها در صنعت هوایی توضیح داد: به نظر من اگر سیاست راهبردی در کنار این گرانی‌ها به‌ویژه در موضوع سوخت نباشد، در شرایطی که عرضه صندلی کم است و از طرفی با رای دیوان عدالت، دولت اجازه دخالت در نرخ‌گذاری را ندارد با تبانی احتمالی برخی شرکت‌ها، ممکن است انحصار توسط بخش خصوصی شود.

وی ادامه داد: زیرا 60 تا 65 درصد سهم بازار در حمل و نقل هوایی، دست بخش خصوصی است. از این به بعد باید سیاست‌ها به نحوی تنظیم شود که عرضه بلیت افزایش یابد و نرخ تعدیل شود.

این کارشناس صنعت هوایی درباره راهکارهای افزایش عرضه با توجه به تحریم‌ها گفت: ما باید ناوگان زمین‌گیر را با سیاستی مناسب در برنامه کوتاه مدت اصلاح کنیم و به چرخه مصرف باز گردانیم. سیاست‌های تنظیم‌گری هم باید اصلاح شود.

وی درباره امکان استفاده از شرکت‌های خارجی برای افزایش عرضه در صنعت هوایی بیان کرد: بازار ایران برای شرکت‌های خارجی جذابیتی ندارد و ارزش بازار ما نسبت به هزینه‌های آنها عددی نیست و به همین دلیل درآمدزایی مناسب برای آنها ندارد.

وی اضافه کرد: البته با دیپلماسی که اکنون وجود دارد، دنبال استفاده از شرکت‌های خارجی هستند. بهترین روش این است که شرکت‌های هواپیمایی خارجی تحت مسئولیت بازرگانی شرکت‌های ایرانی قرار گیرند تا مشمول یکسری معافیت‌ها بشوند؛ در غیر این صورت هزینه‌های عملیاتی آنها بالا در می‌آید و مشتری نخواهند داشت.

سود خالص نیم میلیاردی در یک پرواز داخلی

با توجه به نظر کارشناسان، افزایش قیمت سوخت بر هزینه شرکت‌های هواپیمایی اثر گذاشته و افزایش قیمت بلیت را اجتناب ناپذیر می‌کند. اما یک شرکت هوایی چقدر هزینه دارد و سود خالص هر شرکت در پروازهای داخلی چقدر است؟

قیمت بلیت تهران تا چابهار بسته به نوع شرکت هواپیمایی و ساعت پرواز، در سایت‌های فروش آنلاین بین سه میلیون تا 6 میلیون و 504 هزار و 120 تومان اعلام شده است. بنابراین میانگین قیمت بلیت این مسیر چهار میلیون و 752 هزار و 60 تومان خواهد بود. با توجه به اینکه سهم عمده ناوگان حمل و نقل هوایی کشور را هواپیماهای باریک پیکر تشکیل می‌‎دهند، درآمد حاصل از مسیر تهران چابهار برای یک هواپیمای باریک پیکر که توانایی حمل 289 مسافر را دارد، یک میلیارد و 373 میلیون و 345 هزار و 340 تومان می‌شود.

طول پرواز تهران به چابهار دو ساعت است. هزینه هر ساعت پرواز شامل استهلاک، سوخت، حقوق پرسنلی و غیره برای هواپیماهای باریک پیکر 6 هزار دلار محاسبه شده است. با در نظر گرفتن طول دو ساعته پرواز و نرخ 70 هزار تومانی برای دلار، هزینه کل این پرواز 840 میلیون تومان خواهد بود.

با کسر هزینه‌ها از درآمد حاصل از پرواز دوساعته تهران و چابهار در یک هواپیمای باریک پیکر، سود خالص هر شرکت هواپیمایی در این پرواز 533 میلیون و 345 هزار و 340 میلیون تومان خواهد بود.

حال اگر تعداد مسافران یک هواپیما بیشتر باشد یعنی هواپیما بزرگتر باشد، درآمد حاصل از فروش بلیت افزایش می‌یابد و سود بیشتر می‌شود. حتی اگر نرخ دلار کاهش یابد، به دلیل تاثیر بر هزینه‌های پرواز، شاهد افزایش سود شرکت‌های هواپیمایی خواهیم بود.