قهرمان گم‌شده در بی‌توجهی‌ها؛ اسب ترکمن صحرا
پرورش اسب، ظرفیت ارزنده‌ای برای رونق اقتصادی خراسان شمالی است اما توسعه اسبداری در این خطه پر استعداد، لنگ تامین زیرساخت ها و میخ‌کوب شدن سرمایه‌گذارها مانده است.
تریبون اقتصاد_صنعت اسبداری در ایران همواره یکی از ارکان مهم تاریخ و فرهنگ این سرزمین بوده است و در این میان، خراسان شمالی با دارا بودن اسب‌های اصیل ترکمن به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین مراکز پرورش این نژاد در کشور شناخته می‌شود.
به گزارش ایرنا، خراسان شمالی با ویژگی‌های ژنتیکی خاص اسب‌های ترکمن از ظرفیت‌های بی‌نظیری برای تبدیل این صنعت به یکی از موتورهای اقتصادی خود برخوردار است، با بیش از هزار و ۷۰۰ سر اسب ترکمن، این استان در حقیقت ذخیره‌گاهی از استعدادهای ژنتیکی محسوب می شود که در صورت بهره‌برداری صحیح، می‌تواند به یکی از قطب‌های اصلی اقتصاد دامداری کشور تبدیل شود.
اما در عین حال که این صنعت در خراسان شمالی ظرفیت‌های بالایی برای رشد و شکوفایی دارد، زیرساخت‌های ناکافی و کمبود امکانات استاندارد برای پرورش و نمایش توانمندی‌های این اسب‌ها مانعی جدی در برابر توسعه آن به شمار می‌رود.
اسب‌های ترکمن با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، نیاز به محیط‌های مناسب برای نمایان کردن زیبایی و قدرتشان دارند، اما در شرایط فعلی، استان از امکاناتی چون پیست‌های سوارکاری استاندارد و باشگاه‌های تخصصی محروم است. این عدم توجه به زیرساخت‌ها، نه‌تنها بر درآمد اسبداران تاثیر منفی گذاشته، بلکه موجب شده که صنعت اسب در استان نتواند به رونق و گردش مالی مورد انتظار دست یابد.
گلایه از ضعف حمایت ها
یک سرمایه گذار اسب ترکمن در بجنورد در این باره با گلایه از ضعف حمایت ها از صنعت اسب در استان گفت: متاسفانه حمایت ها از اسب ترکمن و صنعت اسبداری در استان ضعیف است، هرچند در سال های اخیر، اقدامات خوبی در استان برای حمایت از اسبداران در حال انجام است اما نبود حمایت از این صنعت، اسبداران را در سراشیبی افول قرار داد.
علی آرزومند با انتقاد از نبود زیرساخت ها در استان برای اسبدادان گفت: خراسان شمالی مدعی خاستگاه اسب اصیل ترکمن است اما با گذشت بیش از ۲ دهه از عمر این استان هنوز مکانی مناسب و استاندارد برای برگزاری انواع مسابقات سوارکاری ندارد.
وی افزود: اسبداران ما نیاز به محلی استاندارد برای تاسیس باشگاه سوارکاری استاندارد دارند که اسب ها را در شرایط ایده ال نگهداری کنند و بتوانند بستر مناسب برای آموزش سوارکاری پایه و جذب علاقمندان به خصوص خانواده ها مهیا سازند.
این اسبدار گفت: با هزینه شخصی خود، بخش سوارکاری مجموعه کارگران را اجاره و از رکود خارج کرده کرده ام اما هزینه های بالای اجاره، نگهداری اسب، خوراک و دامپزشکی از اموری است که به علت نبود چرخه مالی به تدریج از عهده سرمایه گذار خارج می شود.
آرزومند تصریح کرد: در این زمینه ایجاد شهرک اسب در مرکز استان در حال پیگری است و دارد قوت می گیرد و اقدامات خوبی در حال انجام است با ایجاد شهرک اسب یکی از نگرانی های اسبداران برای نگهداری و پانسیون اسب برطرف می شود.
وی تاکید کرد: اسب ترکمن زیبایی و قابلیت های خوب و فراوانی دارد که کمتر مورد توجه قرار گرفته و برای استان کا به عنوان کالای اقتصادی وگردشگری استراتژیک محسوب می شود که متاسفانه به اسب ترکمن نامهربانی و کم توجهی شده است.
این اسبدار با بیان اینکه زیرساخت های صنعت اسب در استانی که مدعی است خاستگاه این نژاد است، فراهم نیست اظهار کرد: باشگاه سوارکاری استاندارد ، میدان اسب دوانی و مجموعه های سوارکاری از جمله این زیرساخت ها است که در استان ایجاد نشده است و اسبدار ما فرصتی برای نمایش توانمندی و قابلیت های تولید خود نداشته است.
وی با بیان اینکه تنها ۲ باشگاه در استان مجوز فعال دارند و مابقی باشگاه ها بدون مجوز در حال فعالیت هستند افزود: نبود زیرساخت ها در استان سبب شده تا سرمایه گذار بخش خصوصی نیز تمایل و رغبت برای ورود به این صنعت نداشته باشد و فعالان نیز انگیزه ای برای توسعه کار و فعالیت ندارند.
این سرمایه گذار صنعت اسب گفت: اسب تا در زمینی ندود، زیبایی و توان خود را به نمایش نگذارد، خریدار ندارد و گردش مالی در این صنعت اتفاق نمی افتد.
آرزومند تاکید کرد: به علت نبود این زیرساخت ها گردش مالی این صنعت در استان بسیار ضعیف است. اسبداران ما از درآمد ناچیز گلایه مندهستند.
پتانسیل بالا، اما کمبود امکانات اساسی
رییس هیات سوارکاری خراسان شمالی نیز با بیان اینکه کمبود زیرساخت ها سبب شده تا گردش مالی در صنعت اسب استان مناسب نباشد گفت: اسب استان متقاضی زیادی در دیگر مناطق دارد اما از آنجایی که محلی برای نمایش این تولیدات وجود ندارد، اسب ها با قیمت پایین از تولیدکنندگان خرید و با ۱.۵ برابر قیمت آن در خارج استان خرید و فروش می شود.
محمدتقی ولیان اظهار کرد: پیست سوارکاری یکی از مکان ها برای نمایش توانایی اسب است و این امکان برای اسب های استان مهیا نیست اما در تلاش هستیم تا زیرساخت ها در استان تکمیل شود و اسب در داخل بتازد و توانایی خود را به نمایش بگذارد.
وی با بیان اینکه ظرفیت های بسیار زیادی برای رونق صنعت اسبداری در این استان به ویژه در شهرستان راز و جرگلان وجود دارد که استفاده از این ظرفیت ها نیازمند برنامه ریزی است افزود: اسبداران بویژه پرورش دهندگان اسب در راز و جرگلان همواره در رقابت های کورس گنبد، به مقام های زیادی دست پیدا می کنند که این نشان از توانمندی و مهارت بالای اسبداران استان دارد.
ولیان افزود: ورزش سوارکاری تنها ورزشی است که در هفته و در چند استان مسابقات آن برگزار می‌شود و تنها ورزشی است که جوایز آن از دل خود ورزش تامین می‌شود.
وی گفت: رشته‌های دیگر هم در این صنعت شروع به کار کرده اند که پرش با اسب، استقامت و مسابقات ولتینگ و مسابقات رزمی از پررونق‌ترین مسابقات اسب دوانی است در این رقابت ها علاوه بر اینکه به مالکان و مربی‌ها و اسب‌های قهرمان جوایز داده می‌شود، کسانی که در قسمت نظرسنجی شرکت می‌کنند نیز جوایزی دریافت می کنند.
رییس هیات سوارکاری خراسان شمالی اظهار کرد: اکنون بیش از یکهزار و ۵۰۰ سر اسب ورزشی در استان وجود دارد که ظرفیت خوبی برای برگزاری مسابقات و گردش مالی است.
سرمایه‌گذاران در انتظار زمین مناسب
ولیان گفت: محدودیت برای تامین زمین در بجنورد یکی از مشکلات راه‌اندازی باشگاه‌های سوارکاری اسب بوده که سبب گلایه سرمایه‌گذاران این صنعت شده است.
وی اظهار کرد: زمین های قابل واگذاری که دولت معرفی می کند در خارج شهر و در فاصله زیاد قرار دارد که سبب می شود سرمایه گذاران رغبتی برای سرمایه گذاری در این زمین ها نداشته باشند.
وی با بیان اینکه بخش خصوصی تاکنون به خوبی از صنعت اسب استان حمایت نکرده است گفت: اکنون چند سرمایه گذار بخش خصوصی برای راه اندازی باشگاه مجوز دارند که سرمایه گذار بجنوردی بخشی از کارها را در اطراف بش قارداش انجام داده است.
رییس هیات سوارکاری خراسان شمالی افزود: سرمایه گذار اسفراینی نیز پیگیر تاسیس باشگاه بوده و در شیروان هم ایجاد باشگاه در زمین هشت هکتاری در دست پیگیری است البته، تعدادی از باشگاه ها نیز بدون مجوز در سطح کوچک در حال فعالیت هستند.
وی اظهار کرد: راه اندازی باشگاه های اسب نقش ارزنده در رونق تولید و توسعه پرورش اسب اصیل ترکمن در استان دارد از این رو انتظار می رود دستگاه های اجرایی متولی سخت گیری های بی مورد را برای راه اندازی باشگاه های سوارکاری نداشته باشند.
ولیان خاطرنشان کرد: هیات سوارکاری در شهرستان های بجنورد، شیروان ، راز و جرگلان، اسفراین که اسب سواری به نوعی در آنها نهادینه شده و علاقه مندان به نسبت خوبی دارد، فعال است اما در دیگر شهرستان ها به علت اینکه اسب دار و اسب سوار نداریم هنوز اقدامی انجام نشده است.
وی درباره زیرساخت های صنعت اسب در استان گفت: پیست سوارکاری در استان داریم و منتظر هستیم فدراسیون این استان را نیز در تقویم ورزشی قرار دهد، رییس فدراسیون سوارکاری هفته گذشته از این پیست بازدید کرد و ظرفیت های موجود را مورد بررسی قرار داد.
۴۱۴ سر اسب تحت آزمایش‌های ژنوتایپینگ
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز درباره اقدامات انجام شده در زمینه حمایت از صنعت اسب استان گفت: آزمایش‌های ژنوتایپینگ تاکنون بر روی ۴۱۴ سر اسب با هدف صدور شناسنامه برای حفظ خلوص نژاد انجام شده است.
ژنومیک شاخه ای از علم ژنتیک است که پدیده ژنوم را مورد مطالعه قرار می دهد و هدف آن کاویدن ژن‌های یک موجود زنده به منظور بررسی وظیفه آنهاست.
ژنومیک در مرحله نخست، کارتوگرافی ژنوم و ساختار ژن ها را بررسی می نماید که بدان مطالعه ژنومیک ساختاری اطلاق می شود.
ژنومیک در مرحله بعدی به بررسی وظایف ژن‌ها نیز می پردازد که بدان ژنومیک وظیفه ای گفته می شود و یکی از راه های مطالعه وظایف ژن‌ها، بررسی سازوکار بیان ژن‌ها است که ژنومیک تظاهر گفته می شود.
مهدی شکاری اظهار کرد: اجرای طرح ژنوتایپینگ بر روی اسبان و صدور شناسنامه برای حفظ خلوص نژادی اسب به ازای هر سر اسب ۲۳ میلیون ریال اعتبار نیاز است.
وی خاطرنشان کرد: آزمایش‌های ژنومیک برای تعیین اصالت اسب‌ها و جلوگیری از آمیخته گری های بدون هدف و گامی مهم حفظ، حراست و حمایت از ذخایر ژنتیکی اسبان اصیل ترکمن انجام می شود.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی، آزمایش‌های ژنومیک را اقدامی ارزنده برای فعالیت اسبداران عنوان کرد و گفت: این اقدام گامی مهم برای افزایش ارزش افزوده این سرمایه‌های دامی در استان است.
شکاری اظهار کرد: اسب اصیل ترکمن یکی از ذخایر ژنتیکی استان بوده و زمینه بسیار مناسبی برای توسعه اقتصادی بویژه در نقاط روستایی این شهرستان است.
وی خاطرنشان کرد: اکنون بیش از یکهزار و ۷۰۰ سر اسب نژاد ترکمن در این استان نگهداری و پرورش داده می شود که عمدتا در شهرستان راز و جرگلان، بجنورد و مانه و سملقان است البته در سال های اخیر متقاضیانی در جاجرم، شیروان و اسفراین به پرورش اسب ترکمن روی آورده اند.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: در شهرستان مرزی راز و جرگلان ۷۰۷ سر اسب نگهداری می شود و این شهرستان رتبه نخست استان در پرورش اسب را به خود اختصاص داده است و ۴۵۰ نفر در این شهرستان به پرورش اسب مبادرت دارند.
وی تامین اعتبارات برای پرداخت تسهیلات ارزان قیمت را از درخواست های پرورش دهندگان اسب عنوان و اظهار کرد: تامین تسهیلات ارزان قیمت برای توسعه پرورش اسب و توسعه پایداری واحدهای پرورش و ایجاد اشتغال پایدار یکی از نیازهای رونق این صنعت است.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی افزود: تامین اعتبار برای ایجاد پیست اسب دوانی باغلق و فعال کردن واحدهای پرورش اسب کمک به اقتصاد و معیشت مردم از دیگر درخواست های مردم این شهرستان است.
خراسان شمالی در شمال شرق کشور واقع شده و خاستگاه اسب اصیل ترکمن است.
