ابتلای ۶.۵ درصد ایرانی‌ها به سوتغذیه
مطالعات نشان می‌دهد که نشانه‌های سوءتغذیه مانند کمبود وزن متوسط، ۶% ایرانی‌ها را درگیر کرده است، کمبود وزن خفیف، ۲۵%، کوتاهی قد شدید، ۳%، کوتاهی قد متوسط، ۸ ٪، کوتاهی قد خفیف %۲۱، لاغری شدید، ۱ ٪، لاغری متوسط، ۵ ٪ و لاغری خفیف، ۲۰ ٪ در میان ایرانی‌ها گزارش شده است.
تریبون اقتصاد- سوءتغذیه، حالتی است که فرد، پروتئین مداوم و کالری لازم به طور منظم دریافت نکند. کاهش روند رشد و ناتوانی جسمی و آسیبپذیری نسبت به بیماری‌های ویروسی و... بخشی از عوارض ساده سوءتغذیه در کشورهاست. در ایران این مساله را باید کنار جمعیت نزدیک به تجربه سوءتغذیه (فقر مطلق) بررسی کرد.
به گزارش روزنامه اعتماد، همه اینها در حالی است که یک مربی باشگاه در شمال تهران درباره مصرف روزانه بیش از حد پروتئین ورزشکاران باشگاه‌های محله‌های شمالی تهران و احتمال ابتلا به نقرس برخی از آنها می‌گوید. البته که این دوگانگی جمعیت ایرانی‌ها به سیاستگذاری و حکمرانی مرتبط است؛ مثال ساده ضعف در سیاستگذاری و دسترسی نابرابر به منابع کشور را می‌توان در خبر «تولیدات دامی در ایران ۵ برابر رشد جمعیت است» دید؛ معاون امور دام وزارت جهادکشاورزی در سال‌های قبل این آمار را بیان کرده بود.
بیش از ۶.۵ درصد ایرانی‌ها دچار سوءتغذیه‌اند!
شاخص جهانی گرسنگی (GHI) ابزاری است که از سمت سازمان‌های بین‌المللی برای اندازه‌گیری و بررسی همه‌جانبه گرسنگی در سطح جهانی، منطقه‌ای و ملی طراحی شده است. این شاخص ابعاد متعدد گرسنگی را در طول زمان بررسی می‌کند. هدف GHI افزایش آگاهی و درک مبارزه با گرسنگی، ارائه راهی برای مقایسه سطح گرسنگی بین کشورها، مناطق و جلب‌توجه به کشور‌هایی با سطح گرسنگی بالاتر است. نام ایران هم با وجود اینکه دارنده یکی از بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز دنیاست در این فهرست دیده می‌شود. وضعیت ایران طبق نمودار زیر در این شاخص سبز رنگ است. با اینکه این رنگ به معنی وضعیت هشدار یا حالت خیلی خطرناک نیست، اما باید توجه داشت که این عدد میانگین جمعیتی است و یعنی جمعیتی از ایرانی‌ها در وضعیت پایین‌تر از این میزان قرار دارند.
از طرفی این مساله برای ایران زمانی خطرناک است که خطر‌های اقلیمی، بحران‌های جمعیتی و... را هم در کنار آن بررسی کنیم. احتمال زیاد این عدد از آنچه در این شاخص نوشته شده است، بیشتر هم باشد، چرا که مطالعات دیگری نشان می‌دهد که نشانه‌های سوءتغذیه مانند کمبود وزن متوسط، ۶% ایرانی‌ها را درگیر کرده است، کمبود وزن خفیف، ۲۵%، کوتاهی قد شدید، ۳%، کوتاهی قد متوسط، ۸ ٪، کوتاهی قد خفیف %۲۱، لاغری شدید، ۱ ٪، لاغری متوسط، ۵ ٪ و لاغری خفیف، ۲۰ ٪ در میان ایرانی‌ها گزارش شده است.
وضعیت سوءتغذیه ایران در کنار لبنان و مراکش!
نکته مهم این است که این شاخص‌ها گرسنگی را به معنی آشفتگی مصرف کمبود کالری کافی تعریف می‌کنند. سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) محرومیت از غذا یا سوءتغذیه را به عنوان مصرف همیشگی کالری بسیار کم برای تامین حداقل انرژی غذایی مورد نیاز یک فرد برای داشتن یک زندگی سالم و پربار، با توجه به جنسیت، سن تعریف می‌کند. همان طور که از نمودار زیر مشخص است، ایران بعد از لبنان و مراکش در جدول وضعیت این شاخص است.
کشور‌های بعد از ایران، اما با فاصله‌ای یک نمره‌ای از ما قرار دارند.
کوتاهی قد؛ عوارض سوءتغذیه ۶ درصدی ایرانی‌ها!
پژوهشگران تاثیرات سوءتغذیه را بیشتر از دریافت کالری می‌دانند. یعنی این وضعیت نشان‌دهنده کمبود در انرژی، پروتئین یا ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری است. سوءتغذیه، نتیجه دریافت ناکافی غذا از نظر نوع و تعداد (کمیت یا کیفیت)، استفاده کم از مواد مغذی در بدن به دلیل عفونت‌ها یا بیماری‌های دیگر یا ترکیبی از این موارد است.
به همین دلیل در جدول زیر که یکی از تازه‌ترین بررسی‌ها در سال ۲۰۲۴ است عوامل مختلفی از تاثیر سوءتغذیه بر جمعیت در سنین متفاوت را سنجیده است. ۱.۲ درصد کودکان زیر ۵ سال به علت سوءتغذیه یا مولفه‌های مرتبط به آن می‌میرند.۴.۱ درصد کودکان بالاتر از ۵ سال، وزن کمی نسبت به قد خود دارند که نشان‌دهنده سوءتغذیه حاد است.
۵.۳ درصد از کودکان ایرانی به علت سوءتغذیه مزمن، کوتاه‌قد هستند. درنهایت ۶.۵ درصد ایرانی‌ها کالری مناسبی دریافت نمی‌کنند! برای بررسی ریشه‌ای این مساله باید به عوامل زمینه‌ای مانند ناامنی غذایی خانوار، اقدامات ناکافی بهداشت مادر یا مراقبت از کودک یا دسترسی ناکافی به خدمات بهداشتی، آب سالم و بهداشتی اشاره کرد. همگی این موارد در شاخص سوءتغذیه و نارسایی تامین مواد اولیه زندگی سالم هستند و به سیاستگذاری‌ها و رفاه عمومی مردم یک جامعه مرتبط است.
یک متخصص کادر درمان در یکی از بیمارستان‌های بزرگ کشور درباره بستری شدن کودکان به علت سابقه سوءتغذیه به‌شکل مادرزادی یا به‌شکل عمومی خبر می‌دهد. این پزشک که حدود ۱۵ سال در چند بیمارستان تخصصی و عمومی کشور کار کرده، می‌گوید: «متاسفانه با شروع فصل سرد و مقاومت نداشتن بدن این کودکان به علت بیماری‌های ناشی از سوءتغذیه، تعداد بستری‌ها هم بیشتر می‌شود. البته بار‌ها دیده‌ام که به علت هزینه‌های درمانی، والدین به بیمارستان مراجعه نمی‌کنند و در مراجعه‌های بعدی، کودک با ضعف بیشتری بستری می‌شود.»
در یکی از جدیدترین گزارش‌های اداره آمار کشور (در تاریخ ۱۸ دی ۱۴۰۳) مشخص شد که ۲۷ درصد ایرانی‌ها با درآمد روزانه دو دلاری زندگی می‌کنند. در توضیح این جدول آمده است که این عدد‌ها حاصل طرح هزینه و درآمد خانوار است.
در شبکه‌های اجتماعی به برخی از این گروه «اسکینی» گفته می‌شود. یعنی افرادی که با مصرف پروتئین، فیبر در رژیم روزانه در کنار ورزش‌های منظم و حرفه‌ای یا جراحی‌های زیبایی (مانند پیکرتراشی) بدنی شبیه مدل‌های بدون بافت چربی اضافه پیدا می‌کنند.
در یک بررسی میدانی از چند مربی باشگاه بدنسازی در محله‌های برخوردار تهران مصاحبه‌هایی کردیم و از آنها درباره مصرف پروتئین ورزشکاران این باشگاه‌ها پرسیدیم. نفر اول گفت: «البته بچه‌های ما، ورزشکار‌های حرفه‌ای نیستن، اما مصرف پروتئین روزانه و فیبر به نسبت وزن توصیه می‌شه. بچه‌ها برای چربی‌سوزی هم باید مواد مغذی مثل بادوم درختی رو دریافت کنن تا عضله‌سازی داشته باشند.»
نفر دوم که مربی یک باشگاه بزرگ‌تر است، می‌گوید: «یادمه یکی از بچه‌ها آنقدر پروتئین زیادی مصرف کرد که مدتی خطر ابتلا به نقرس پیدا کرد. البته ما به شکل دایمی به بچه‌ها می‌گیم کمی هم مصرف قرص‌های مکمل برای تنظیم اوره بدن رو فراموش نکنن و حتما گوشت سفید استفاده کنند.» زنان و مردان در این باشگاه‌ها در کنار مصرف روزانه پروتئین، قرص یا پودر‌های مکملی برای ساخت عضله هم در رژیم غذایی روزانه‌شان دارند. برخی از این پودر‌های مکمل به هزینه‌های میلیونی هم می‌رسد. یکی از مربی‌های این باشگاه‌ها از تهیه این پودر‌های مکمل از کشور‌های دیگر می‌گوید: «من برای مصرف خودم و چند تا از بچه‌ها این قرص‌ها رو از ترکیه می‌خرم و براشون میارم. برامون مهمه که بچه‌ها قرص‌های باکیفیت بخورن.»
