بازار سرمایه در ماه پایانی سال افت خود را جبران می‌کند؟

تریبون اقتصاد- بازار سرمایه در روز‌های اخیر تحت‌تاثیر مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی با روندی نزولی مواجه شده‌است، با این وجود کارشناسان مختلف دلایل متعددی برای این افت ذکر می‌کنند، اما به‌طور کلی و در مجموع پیش فروش‌های گسترده سکه و خودرو، عرضه اوراق دولتی و برخی سیاست‌های پولی بانک‌مرکزی به‌عنوان دلایل خروج بخشی از نقدینگی از بازار سرمایه عنوان می‌شود.

به گزارش دنیای اقتصاد، در عین‌حال، اختلاف نرخ دلار آزاد و توافقی، ابهامات مربوط به سیاست‌های انرژی و بحث قیمت‌گذاری دستوری، به گفته کارشناسان از دیگر عواملی هستند که بر وضعیت فعلی بازار تاثیر گذاشته‌اند.

مهدی ساسانی، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به اقدامات دولت در جمع آوری نقدینگی، این سیاست را عامل ایجاد رکود موقت در بازار می‌داند.

او معتقد است؛ پیش فروش‌های اخیر، همانند سال‌های گذشته، بخشی از نقدینگی را از بورس خارج کرده‌است، اما تجربه نشان می‌دهد؛ پس از پایان این سیاست‌ها، بازار سرمایه معمولا با موج صعودی جدیدی مواجه می‌شود.

از سوی دیگر، ایمان رئیسی، تحلیلگر بازار، وضعیت کنونی را نتیجه اصلاح طبیعی شاخص پس از یک رشد ۵۰‌درصدی می‌داند، اما تاکید می‌کند که رشد نرخ دلار و بازار‌های موازی در مقابل عملکرد ضعیف بورس باعث نارضایتی سهامداران شده‌است. او همچنین به عوامل روانی اشاره دارد که جو منفی را در بازار تقویت کرده‌اند.

با توجه به این شرایط، به‌نظر می‌رسد که بازار سرمایه در حال گذر از یک دوره اصلاحی است که تحت‌تاثیر سیاست‌های دولت و جو روانی حاکم، فشار بیشتری را تجربه می‌کند، با این‌حال بسیاری از کارشناسان بر این باورند که با بازگشت ثبات اقتصادی و پایان دوره پیش فروش‌ها و عرضه اوراق، می‌توان انتظار داشت که بازار سرمایه نیز به‌تدریج به مسیر تعادل و رشد بازگردد.

آغاز رشد بورس از ابتدای اسفند؟

مهدی ساسانی، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به اقدامات دولت برای کنترل نقدینگی و تورم در بهمن ماه معتقد است؛ این سیاست‌ها تاثیر مستقیمی بر رکود بازار سرمایه داشته‌اند.

 او گفت: همزمان با ورود به بهمن ماه، دولت طبق روال سال‌های گذشته اقدام به جمع آوری نقدینگی از سطح جامعه کرده‌است.

در سال‌۱۴۰۱ شاهد پیش فروش گسترده خودرو توسط خودروسازان بودیم، در سال‌گذشته بانک‌مرکزی از طریق صدور گواهی‌سپرده خاص، نقدینگی زیادی را جذب کرد و امسال نیز پیش فروش سکه را در دستور کار قرار داده‌است.

ساسانی با اشاره به‌جزئیات این پیش فروش‌ها توضیح داد: پیش فروش سکه از روز گذشته آغاز شده و تا ۳۰ بهمن ادامه خواهدداشت.

 پیش‌بینی می‌شود که حدود ۳.۷‌تن طلا معادل یک‌میلیون سکه در اختیار خریداران قرار گیرد، هرچند که تحویل این سکه‌ها به سال‌۱۴۰۴ موکول شده‌است.

علاوه‌بر این، ایران‌خودرو نیز پیش فروش محصولات خود را آغاز‌کرده و این روند تا پایان بهمن ادامه دارد. در کنار این ها، دولت اقدام به‌فروش اوراق کرده‌است، به طوری که دیروز ۴۰‌همت اوراق عرضه شد که ۳۲.۱‌همت آن به‌فروش رفت، همچنین برای امروز ۳۵‌همت دیگر اوراق دولتی منتشر خواهد شد که با توجه به استقبال روز گذشته، انتظار می‌رود این اوراق نیز به‌فروش برسد. 

او تاکید کرد: این سیاست‌ها مستقیما بر وضعیت بورس تاثیر گذاشته‌است: همواره زمانی‌که دولت و بانک‌مرکزی اقدام به انتشار اوراق یا پیش فروش دارایی‌ها می‌کنند، بخشی از نقدینگی از بورس به سمت این بازار‌ها حرکت می‌کند، با این‌حال در سال‌های گذشته معمولا پس از اتمام این پیش فروش‌ها، بازار سرمایه با یک موج صعودی مواجه شده‌است.

اگر همان روند تکرار شود، انتظار می‌رود که پس از ۳۰ بهمن و اتمام پیش فروش‌ها، بورس نیز به تدریج بهبود یابد. در این شرایط، دولت می‌تواند سهام اصلاح شده را در قیمت‌های پایین خریداری کند و از این طریق، در صعود بعدی بازار منتفع شود. 

ساسانی در پایان خاطرنشان می‌کند: «انتظار داریم که معاملات امروز همچنان در محدوده منفی باشد و با افزایش حجم و ارزش معاملات همراه شود، اما پس از پایان‌یافتن سیاست‌های کنونی دولت، می‌توانیم شاهد بازگشت رونق به بازار سرمایه در روز‌های آینده باشیم.»

نارضایتی سهامداران از اصلاح بورس نیست

ایمان رئیسی، تحلیلگر بازار سرمایه، معتقد است؛ در روز‌های اخیر دلایل مختلفی برای افت بازار مطرح شده‌است.

او گفت: «برخی افزایش اختلاف بین نرخ دلار توافقی و دلار آزاد را عامل افت بازار می‌دانند، برخی دیگر مسائل مربوط به انرژی را مطرح می‌کنند و عده‌ای هم پیش فروش‌های سکه و خودرو را دلیل کاهش شاخص عنوان می‌کنند، اما واقعیت این است که وقتی بازار منفی می‌شود، هر فرد از زاویه دید خود به موضوع نگاه می‌کند، مانند داستان فیل در اتاق تاریک که هرکس بخشی از آن را لمس می‌کرد.»

رئیسی بر این باور است که بازار پس از رشد ۵۰‌ درصدی نیاز به اصلاح داشته، اما دلایل نارضایتی سهامداران فراتر از این اصلاح است: «مشکل اصلی این است که در حالی‌که دلار بازار آزاد و سایر بازار‌های موازی رشد کرده‌اند، بازار سرمایه به همان اندازه رشد نکرده و از تورم عقب مانده‌است. علاوه‌بر این، قیمت‌گذاری دستوری مانع از سودآوری مناسب شرکت‌ها شده‌است. همه این عوامل باعث ایجاد نارضایتی درمیان سهامداران شده و جو منفی در بازار را تشدید کرده‌است.»

او همچنین به ابهامات موجود در برخی سیاست‌های دولت اشاره کرد: «واگذاری خودروسازان همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و در برخی کانال‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز شیطنت‌هایی دیده می‌شود که جو بازار را متشنج‌تر می‌کند. البته اصلاح بازار صرفا به این عوامل محدود نمی‌شود، بلکه ترس و عدم‌اطمینان کلی نیز بر رفتار سرمایه‌گذاران اثر گذاشته‌است، با این‌حال هر زمان که ثبات اقتصادی و سیاسی در کشور حاکم شود، می‌توان انتظار داشت که بازار سرمایه دوباره به مسیر رشد بازگردد.»