آخرین بار که تیمی از ایران قهرمان شد، دلار چند تومان بود؟

تریبون اقتصاد_تیم‌های ایرانی در این فصل از رقابت‌های آسیایی، در عملکردی کم و بیش مشابه با سال‌های اخیر، به چیزی غیر از ناکامی نرسیدند. حتی امسال در شرایطی که ۲ سطح متفاوت از رقابت‌ها در آسیا تشکیل شده و به نظر می‌رسید مسیر برای قهرمانی در سطح ۲ این بازی‌ها برای یکی-دو باشگاه ایرانی هموارتر باشد، باز هم نتیجه درخوری حاصل نشد تا برای چند دهمین بار، باشگاهی از ایران نتواند در آسیا حرفی برای گفتن داشته باشد. این در شرایطی است که اوج افتخار برای باشگاه‌های ایرانی در سال‌های اخیر حضور در بازی فینال و البته از دست دادن عنوان قهرمانی بوده که آن‌هم نمی‌تواند نمکی که روی زخم پاشیده شده را التیام ببخشد. به این ترتیب، هنوز و همچنان، حسرت قهرمانی بر دل فوتبال ایران که سال‌هاست فدراسیونش پُز ۵ ستاره بودنش را داده ولی در عمل موفقیتی حاصل نکرده، مانده است.

نیم قرن ناکامی برای تیم ملی
به گزارش فوتبال 360، قبل از ورود به جزئیات رقابت‌های باشگاهی و آخرین موفقیت یک تیم ایرانی در آسیا، باید به این مورد اشاره شود که شرایط برای تیم ملی هم خوب که نه، چیزی شبیه به فاجعه پیش رفته است. آخرین باری که تیم ملی ایران توانسته در آسیا یا به طور بهتر در جام ملت‌های آسیا عنوان قهرمانی را به دست بیاورد به نیم قرن قبل برمی‌گردد. آن زمان البته تیم ملی به معنای واقعی یکی از قدرت‌های آسیا به شمار می‌رفت و توانست در ۳ دوره متوالی قهرمان جام ملت‌های آسیا شود. ایران در جام ملت‌های ۱۹۶۸، ۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ قهرمان آسیا شد که این آخری یعنی همان قهرمانی در سال ۱۹۷۶ آخرینِ آنها شد. به این ترتیب، تیم ملی ۴۹ سال است که نتوانسته در آسیا قهرمانی کسب کند و از آنجا که هنوز چندسال دیگری تا دوره بعدی مانده، این ناکامی به بیش از نیم قرن کشیده می‌شود. در این میان البته دو مرتبه مدال طلای بازی‌های آسیایی در سال‌های ۱۹۹۰ و ۱۹۹۸ به تیم بزرگسالان رسید که آن موفقیت را نمی‌توان قهرمانی تیم ملی در قاره محاسبه کرد. در سال ۲۰۰۲ هم این دستاورد به تیم امید رسید؛ همانطور که عنوان شد طلای بازی‌های آسیایی در لیست قهرمانی رسمی تیم‌های فوتبال آورده نمی‌شود.

یادش بخیر ۳۲ سال پیش!
فوتبال باشگاهی ایران هم در دهه‌های اخیر حرف چندانی برای گفتن نداشته است. درست مثل همین دوره که استقلال و پرسپولیس در لیگ نخبگان آسیا و تراکتور و سپاهان در لیگ قهرمانان آسیا سطح ۲، ناکام ماندند، در اغلب فصول شرایط مشابه بوده. از همه بدتر اینکه در سال‌های اخیر صعود از مرحله گروهی برای تیم‌های ایرانی دستاورد محسوب شده که این یکی به خوبی ترسیم کننده سقف کوتاه آرزوی باشگاه‌های ایرانی در آسیا است. به هر روی، با بررسی شرایط تیم‌های باشگاهی ایران در آسیا، برای رسیدن به آخرین قهرمانی باید به ۳۲ سال قبل برگشت؛ جایی که پاس تهران با فیروز کریمی ۳۰ و چندساله به عنوان سرمربی، توانست در آسیا قهرمان شود و پرچم ایران را به اهتزاز درآورد. از آن زمان به بعد دیگر ولی چنین داستانی شبیه به رویا شده و تیمی از ایران نتوانسته در آسیا قهرمان شود. شاید برای ترسیم باورناپذیری بیشتر این ماجرا همین نکته کافی باشد که آخرین بار که تیمی از ایران در رده بزرگسال توانسته قهرمان آسیا شود همان سال ۱۳۷۱ است که دلار آن روز‌ها ۱۴۹ تومان بود؛ همین قدر دور، همین قدر باورنکردنی!

هم پاس نابود شد، هم رویای قهرمانی
درست از همان سال به بعد، دیگر فوتبال ایران در آسیا حرفی برای گفتن نداشته است. البته که برای پُز دادن‌های مکرر معمولا کم کاری نشده و دستاورد‌های کوچک در حد قهرمانی‌های بزرگ توصیف شده است. کیست که از یاد ببرد که برای عنوان سومی نداشته در جام ملت‌های آسیا به کارلوس کی‌روش پاداش داده شد. البته که بر باد رفتن رویا‌ها مثل نابودی همین تیم پاس، فعلی طبیعی در فوتبال ایران تلقی شده و از سوی مسئولان امر، خاصه فدراسیون فوتبال، امری عادی جلوه داده شده است. پاس، با آن پیشینه و عقبه، ملعبه دست سیاسیون قرار گرفت و به شهر همدان «هدیه» داد شد. از همان هدیه تا نابودی هم زمان زیادی طول نکشید و آخرین قهرمان ایران در آسیا که یکی از پرقدرت‌ترین تیم‌های فوتبال ایران به شمار می‌رود، درست در چشم بهم‌زدنی محو شد؛ شبیه به همان دلار ۱۴۹ تومانی.

در رده پایه هم شرایط بهتر نیست
شاید تاکید برای پاس و تیم ملی، این تفکر را به وجود بیاورد که ناکامی برای فوتبال ایران فقط مربوط به رده بزرگسالان است و در پایه چه کولاک‌ها که به پا نشده. داستان در این زمینه هم مشابه است و حرفی برای گفتن وجود نداشته است. آخرین قهرمانی در رده زیر ۲۰ سال مربوط به همان ۴۹ سال پیش است که دیگر هرگز تکرار نشده. شاید معاصرترین اتفاق در این زمینه توفیق تیم زیر ۱۷ سال‌های ایران در آسیا باشد که از این یکی هم ۱۷ سال می‌گذرد؛ یکی-دو سال قبل از آنکه، سلطنت مهدی تاج و رفقا بر فدراسیون فوتبال ایران شروع شود.